چکیده:
قرآن کریم، سرچشمهی علم، معرفت و برنامهی زندگی سعادتمندانهی انسانهاست و هر کس حسب توانمندی خویش از آن بهره میگیرد. شاعران نیز به فراخور ذوق خویش و در جهت مقبول ساختن بیشتر شعر خویش در کلام خود از این منبع لایزال بهره بردهاند. ورود قرآن کریم به زبان فارسی سبب غنای آن و افزایش دامنه مفردات و مضامین شعری شده و اسلوب شعر فارسی را سهل و ساده ساخته است. نسیمی شیروانی- شاعر دوره تیموری- به واسطهی آشنایی با قرآنکریم- بیشک در سخنان خویش از نصّ آن اثر پذیرفته است. وی در خلال اشعار خویش گاهی عین آیات قرآنی را به کار گرفته و گاهی جزئی از آنها را در شعر خویش گنجانده است. نسیمی در پارهی دیگری از اشعار خویش به مضامین قرآنی- دینی مانند قیامت، توحید و زوال دنیا اشاره نموده است. اشاره به پیامبران(علیهمالسلام)، که داستان آنها در قرآن کریم بیان شده بخش دیگری از اشعار نسیمی را به خود اختصاص داده است. نویسندگان در این مقاله برآنند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، الهامپذیری نسیمی را از مفردات و عبارات قرآن کریم و نیز داستانها و شخصیتهای قرآنی و توانایی وی در به کارگیری کلام وحی نمایان سازند.
خلاصه ماشینی:
طبیعی اسـت کـه نسیمی شیروانی که بدین طریق با کلمات و معانی قرآن کریم ارتباط داشته است ، از کلام الهی متأثر شده و آن را در شعر خویش به کار گیرد.
اینســت ره حــق کــه بیــان کــرد نســیمی والله شــــهیدا کفــــی بــــالله شــــهیدا (نسیمی،١٣٦٣ :٣٥) شاعر به وضوح اصطلاحات و واژگان قرآنی را بدون تغییر در شعر خویش بیان کرده است ؛ وی با استفاده از آیه ی قرآن ، دو تصویر زیبا به کار برده ؛ اول ایـن کـه شرح «الم نشرح » فقط نسیمی از رخ یار است و دیگر این که آیه «انـا فتحنـا» بـا مراجعه به رخ زیبای یار فتح باب میکند و به تعبیر زیباتر؛ دیـدن رخ یـار باعـث گشودگی و انشراح قلب و فتح باب ها می شود.
اثرپذیری معنوی از قرآن کریم در این قسمت به مضامین والای قرآنی و اسلامی اشاره شـده کـه نسـیمی در دیوان خویش آن ها را بیان نموده است .
شاعر با ایجاد ایهام در کلمه نار (به معنی آتـش و گـل انـار) بـه خاصیت تغییرپذیری آتش اشاره کرده و از گل و ریحان در مصراع دوم برای ایجاد تناسب بهره گرفته و بر زیبایی شعر خویش افزوده است ؛ نــار غیــرت ســوز رویــت بــود بــی روی و ریــا آتشی کان شد گل صدبرگ و ریحان بر خلیل (نسیمی، ١٣٦٣: ٢٠١) / در بیت دیگری نیز همین داستان را تکرار میکند و معتقـد اسـت کسـی کـه میتواند در آتش عشق الهی بیواهمه وارد شود، باکی از سوختن نخواهـد داشـت زیرا که خداوند به سان ابراهیم (ع ) یاور وی است و آتش را بر وی گلسـتان خواهـد کرد؛ گر می توانی چون خلیل از عاشقی جان سـوختن در آتـــش نمـــرود رو آنگـــه ببـــین گلـــزار او (همان : ٢٧٥) ٢-٣-٤.