چکیده:
در این مطالعه که بر روی سیمای سرزمین شهرستان شمیرانات انجام گرفت، برای اولینبار شبکهبندی هگزاگون برای دستیابی به واحدهای همگن در اجرای مدل تخریب بهکار گرفته شد. در این راستا، با توجه به وسعت محدودة مورد مطالعه یک شبکة هگزاگون متشکل از 36 واحد (سلول) ایجاد و هر سلول شبکه بهعنوان یک زیرسیما در نظر گرفته شد. در ادامه، آسیبپذیری اکولوژیک، عوامل تخریب و شدت آنها برای هر سلول با بهکارگیری متریکهای سیمای سرزمین محاسبه و براساس منطق فازی استانداردسازی و طبقهبندی شد. در پایان، بر مبنای ضرایب تخریب بهدستآمده، تحلیل و پهنهبندی سیمای سرزمین انجام گرفت. در مجموع، 73 درصد از مساحت شهرستان شمیرانات با وضعیت تخریب کم و مستعد توسعه شناسایی شد که با رعایت محدودیتهای اکولوژیکی و حریمهای (رود درهها، فاصله از گسلهای اصلی و مناطق حفاظتشده) قابل توسعه است. همچنین، 23 درصد نیازمند بازسازی و احیاء و 4 درصد نیازمند اقدامات حفاظتی شناسایی شد. در صورت بهکارگیری شبکة هگزاگون بهعنوان مبنای ارزیابی تخریب سیمای سرزمین، ضمن محاسبة دقیقتر متریکها و در نهایت، برآورد ضریب تخریب به تفکیک سلولهای همگن، وضعیت کل سیمای سرزمین مورد مطالعه نیز از لحاظ میزان تخریب صورتگرفته و پتانسیل توسعة آتی مشخص خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش ، متريک هاي توصيف کنندة شکل فضايي و ترکيـب سـيماي سـرزمين در قالـب مدل تخريب سيماي سرزمين به کار گرفته شده است .
از سال ١٣٧٢ تا کنون اين مدل به منظور ارزيابي آثار توسعه در مناطق مختلف کشور به کـار گرفتـه شده است ، که از آن جمله ميتوان به بررسي و شناخت اثرات توسعۀ بر محـيط زيسـت در اسـتان هرمزگان (مخدوم و منصوري، ١٣٧٨)، حوضۀ آبخيز سد لتيـان (جعفـري، ١٣٨٠)، اسـتان همـدان (چمني و همکاران ، ١٣٨٤)، و شهر بندرعباس (جوزي و همکـاران ، ١٣٩٢) اشـاره کـرد.
در اين مدل ، که در واقع ، نسخۀ اصلاح شدة مدل تخريـب ايراني است ، متريک هاي سيماي سرزمين به منظور کميسازي شدت تخريب فعاليت هـاي انسـان و همچنين ، آسيب پذيري اکولوژيک به کار گرفته شده است (٢٠٠٨ ,Azari Dehkordi &Khazei ).
شايان ذکر است ، در ايران مدل تخريب سيماي سرزمين (LDM)١ به عنوان ابزاري کمـي بـراي ارزيابي آثار محيط زيستي (EIA)٢ ناشي از فعاليت هاي توسعه به کار گرفته شده است .
Environmental Impact Assessment ١٣٨٧) و حوضۀ آبخيز شفارود (آذري دهکردي، ١٣٨٨)، ارزيابي آثـار توسـعه بـر محـيط زيسـت حوزه کرگانرود (شيخ گودرزي و همکاران ، ١٣٩١)، همچنين ، بررسي آثـار ناشـي از فعاليـت هـاي انسان بر روي اکوسيستم هاي جنگلي و پيامدهاي آن ها (٢٠١٤ ,.
در تحقيق حاضر، با هدف ارزيابي تخريـب سـيماي سـرزمين و تعيـين پتانسـيل توسـعۀ آتـي براساس ميزان تخريب ناشي از فعاليت هاي انساني در گسترة شهرستان شميرانات ، از مدل تخريـب سيماي سرزمين بهره گرفته شده است و براي اولين بار بـه منظـور دسـتيابي بـه واحـدهاي همگـن ارزيابي شبکه بندي هگزاگون به کار گرفته شده است .