چکیده:
مفهوم و ماهیت ايجاب، علیرغم سادگی ظاهری اش، حاوی مباحث عمیقی است که قانون مدنی ايران
به آن نپرداخته است. ايجاب، نخستین ارادة انشايی قرارداد است و ممکن است قبل از قبول، مانند هر
وجود اعتباری ديگری زوال يابد. رجوع موجِب از مهمترين اسباب زوال ايجاب است که به اراده يک جانبة
موجب واقع می شود. در اين مقاله به بررسی رجوع از ايجاب در مهمترين سند تجارت بین الملل يعنی
کنوانسیون بیع بین المللی کالا پرداخته می شود. کنوانسیون، يکی از مهمترين اسناد تجاری است که آيینة
تمام نمای انديشه های متفکرين دو سوی حوزه آتلانتیک شمالی (رومی ژرمنی کامنلا)است.
آيا موجب پیش از قبول، التزامی به نگهداشتن آن دارد يا در رجوع از آن آزاد است؟ آيا ايجاب نافذ
(يعنی ايجابی که به مخاطب واصل شده است)، قابلرجوع فرض می شود؟ در گام بعدی، چه محدوديتهايی
بايد بر حق رجوع موجب تحمیل کرد؟ آيا در رجوع از ايجاب، اطلاع مخاطب شرط است؟ آيا رجوع از
ايجاب عام امکان پذير است؟
There are complex issues despite the simple appearance and the nature of the offer with which Iranian Civil Code has never dealt with. Offer as the first will in the conclusion of a contract, before acceptance, may terminate like any other legal institutions. Revocation of offer is one of the most significant causes which can terminate the offer as the unilateral will of offeror. In this article, the revocation of offer in the most important document of international commerce, i.e. UN Convention on Contracts for the International Sale of Goods will be studied. This Convention is one of the most important commercial documents which reflects all the ideas of commentators on both sides of the North Atlantic (Roman law– Common law). In this study, it is intended to analyze the important issues including whether offeror before acceptance, has any obligation as to keep it open or is free to revoke it? Whether an effective offer (i.e. an offer that was delivered to the offeree) can be assumed revocable or irrevocable? In addition, what restrictions should be imposed on the right of revocation of offeror? Should the offeror prove to inform the offeree of the revocation? Is it possible to revoke the public offers? The results taken from this research can cover the gaps of Iranian law about revocation of offer.
خلاصه ماشینی:
خطوط کلی یکی از موضوعات بسیار پیچیده در طول بررسی پیش‌نویس کنوانسیون، بررسی این سؤال بود که آیا ایجاب نافذ 2 (یعنی ایجابی که به مخاطب واصل شده است) قابلرجوع فرض می‌شود یا غیرقابل‌رجوع؟ و در گام بعدی، چه محدودیت‌هایی باید بر حق رجوع موجب تحمیل کرد؟ 3 این موضوع به دلیل وجود دو دیدگاه متعارض در نظام حقوقی کامنلا و رومی ژرمنی، مشکل حادی به نظر می‌رسید.
در بند 1 این ماده آمده است: «تا قبل از انعقاد قرارداد، در صورتی می‌توان از ایجاب رجوع کرد که قبل از ارسال قبول از سوی مخاطب ایجاب، وی رجوع از ایجاب را وصول کند»(See, Vincze in, Felemegas, J.
پس تا زمان وصول قبول بر موجب، هنوز عقدی منعقد نشده است و باید اصولا ایجاب هم قابلرجوع باشد، لیکن بند 1 ماده 16 مانع این امر شده و به‌محض ارسال قبول، ایجاب را غیرقابل‌رجوع می‌داند.
1 این نکته نیز قابل ذکر است که طبق کنوانسیون برخلاف کامنلا، 2 برای اینکه التزام به بقای ایجاب معتبر باشد، لازم نیست موجب در برابر آن، عوضی 3 از مخاطب دریافت کند.
7 بر اساس حقوق کامنلا، ایجابی که در آن، زمان معینی برای قبول، مشخص شده، قابل عدول است مگر اینکه در سند تنظیم شده یا در مقابل عوضی باشد و نیز درصورتی‌که عدم قابلیت عدول، علاوه بر ذکر مدت معین، تصریح شود.
ممکن است ایجابی که هیچ قیدی درمورد عدم قابلیت رجوع یا زمان معین برای قبولی ندارد، غیرقابل‌رجوع شود مشروط بر اینکه: اولا، تکیه مخاطب بر ایجاب به‌عنوان ایجاب غیرقابل‌رجوع، امری معقول، مستدل و منطقی باشد؛ و ثانیا، مخاطب بر همان اساس و به اتکای آن ایجاب، عملی کرده باشد.
(
, 
, 
)
