چکیده:
در ابواب گوناگون فقهی، همواره بر ضرورت حفظ نظام عام اجتماع، حدود و ثغور بلاد
اسلامي و نظام سياسي تأكيد، و در مقابل، بر تحريم «وجوب حفظ نظام » حكم داده شده است. اگرچه از ديدگاه امام خميني(ره) كه به عنوان يك حكم كلي يا قاعده ي مهم فقهي قابل طرح است - از « واجبات اكيده » شمرده ده است؛ اما اين كه « نظام » به چه معني است و وجوب حفظ آن، به ويژه نظام سياسي، واجبي
« مطلق » است يا « مشروط »؟ پرسشي است كه در اين مقاله با محوريت ديدگاه ايشان مورد بررسي قرار
خواهيم داد. اين تحقيق بر اساس روش جمع آوري، توصيف و تحليل و ساماندهي، تطبيق
آرا و در مواردي نقد و بررسي صورت گرفته است. فرضيه ي نويسنده اين است كه اگر
مراد امام خميني(ره) از نظام « نظام اسلام » بوده باشد، وجوب حفظ آن مطلق است؛ اما اگر
منظور ايشان « نظام سياسي » است، حفظ آن واجب مشروط خواهد بود. همچنين از ديدگاه
امام خميني(ره) حفظ «نظام جمهوري اسلامي» مشروط بر پاي بندي به اهداف و آرمان هاي خود كه بر مباني و آموزه هاي ديني استوار شده است - در حكم حفظ نظام اسلام است.
خلاصه ماشینی:
"مسأله ی قابل تأمل آن است که اگرچه حفظ نظام به معنای کلان آن ، فی الجمله و صرف نظر از نوع نظام سیاسی حاکم بر جامعه ، مطلوب است و اخلال در آن به هر بهانه و ٣١ مستمسکی جایز نیست ؛ اما حفظ سایر خرده نظام های موجود، همواره و در هر شرایطی مورد تأکید نیستند، بلکه گاهی اخلال در یک نظام جزئی با هدف تغییر در نظام کلان جامعه و در جهت رسیدن به جامعه ی مطلوب و آرمانی و استقرار قسط و عدل و اضمحلال عناصر ضد دین و اخلاق ، و در نهایت ، کام یابی و سعادت مندی انسان ها در سایه ی این نظام عام ، امری به سزا و شایسته تلقی می شود.
این تفسیر می تواند بر مبنای گزاره ها و مبانی زیر استوار باشد: اولا، هدف از حکومت در اندیشه ی اسلامی ، استقرار دین و عدالت به منظور دست یابی انسان ها به سعادت دنیوی و اخروی است و همان گونه که امام خمینی (ره ) فرموده اند: «عهده دار شدن حکومت فی حد ذاته شأن و مقامی نیست ؛ بلکه وسیله ی انجام وظیفه ی اجرای احکام و برقراری نظام عادلانه اسلام است (١٣٨١، ص ٥٤).
حکم بدیهی قابل برداشت از این سخن آن / است که اگر رژیمی سیاسی ، مصداق حکومتی باشد که اهداف گفته شده ی فوق را به فراموشی بسپارد، یا در جهت مخالف آن ها عمل نماید، از یک سو باید در جهت تغییر آن به نظام اسلامی مطلوب گام برداشت و این مهم وظیفه ای است همگانی و فراگیر؛ از دیگرسو هیأت حاکمه نمی تواند با هدف حفظ این نظام دست به هر اقدامی زده و اقدامات خود را بهانه ی حفظ نظام قرار دهد؛ هرچند نام اسلام را نیز به همراه داشته و خود را بدان متصف نموده باشد."
(
, 
, 
)
