چکیده:
مصر با قرارگرفتن در تقاطع سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا و پیشینه و ظرفیت رهبری جهان عرب ، به عنوان یکی از مهمترین کشورهای منطقه خاورمیانه است که ضرورت تعامل سیاسی با آن بر کلیه قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای پوشیده نیست ؛ با این وجود، روابط ایران و مصر در سی سال گذشته ، یعنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، قطع بوده است . فارغ از نگرش سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به منطقه و نظام بین الملل ، عوامل متعددی سبب شده که روابط ایران و مصر علی رغم فراز و نشیب همگرایانه و واگرایانه در سال های اخیر، همواره با تنش و تعارض مواجه باشد و روابط این دو قدرت منطقه ای با چالش همراه گردد. بر این اساس ، مقاله حاضر پاسخ به این سوال را مد نظر دارد که مهمترین علل واهمگرایی در روابط ایران و مصر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران چه بوده است ؟ در این زمینه اگرچه به نظر می رسد که واگرایی در روابط ایران و مصر تحت تاثیر برداشت ها و سیاست های متفاوت نظام های سیاسی حاکم بر دو کشور نسبت به مسائل منطقه ای و بین المللی و نگرانی مقامات مصر از تاثیر صدور انقلاب اسلامی بر جامعه داخلی مصر شکل گرفته و نقش آمریکا و اسرائیل در واگرایی دو کشور از مهمترین دلایل تنش و تعارض در روابط آنان در سال های اخیر بوده است . اما تعارضات نگرش و رفتار گفتمانی نظام های سیاسی حاکم بر دو کشور متاثر از تفاوت مبانی ارزشی ، هنجاری و هویتی دو نظام سیاسی ایران و مصر، مهمترین عامل در واگرایی دو کشور و موانع اصلی همگرایی آنان به حساب می آیند.
خلاصه ماشینی:
فارغ از نگرش سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به منطقه و نظام بین الملل ، عوامل متعددی سبب شده که روابط ایران و مصر علی رغم فراز و نشیب همگرایانه و واگرایانه در سال های اخیر، همواره با تنش و تعارض مواجه باشد و روابط این دو قدرت منطقه ای با چالش همراه گردد.
com@m_shafiey٥٨ ١- مقدمه ایران و مصر به عنوان دو کشور تأثیرگذار و مهم در منطقه خاورمیانه از گذشته های دور با همدیگر ارتباط داشته و در ایجاد صلح و ثبات در جهان اسلام نقش حیاتی ایفا کرده اند؛ با این وجود مناسبات دو کشور در دوره معاصر توأم با واگرایی ، تنش و تعارض بوده است به گونه ای که هم اکنون بیش از سه دهه از قطع روابط سیاسی این دو کشور می گذرد.
در این میان استقبال گرم سادات از محمد رضا شاه پهلوی در قاهره ، اقدام مصر در امضای موافقتنامه صلح کمپ دیوید با اسرائیل ، ترور سادات در اکتبر ١٩٨١ میلادی به دست خالد اسلامبولی و نامگذاری خیابانی در تهران به نام وی ، حمایت های گسترده مصر از عراق در جنگ تحمیلی ، حمایت مصر از ادعاهای امارات متحده عربی علیه ایران ، موضع متعارض دو کشور در قبال مسئله فلسطین و نقش آمریکا و اسرائیل در واگرایی دو کشور مهم ترین دلیل تنش و تعارض در روابط آنان در سال های اخیر بوده است .