چکیده:
یکی از مفاهیم اصلی و اساسی در جامعهشناسی هنجار اجتماعی است که تاثیر بهسزایی در ثبات و دگرگونی نظام اجتماعی دارد. هدف پژوهش حاضر شناخت الگوی هنجارهای اجتماعی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن در سواحل مازندران است. بدینمنظور، برای متغیر وابسته از نظریة الستر (1989) و در بخش متغیر مستقل از رویکرد تلفیقی استفاده شده است. روش تحقیق پیمایش است. از مجموع کلیة ساکنان و گردشگران سواحل دریای استان مازندران، با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای 600 نفر (که300 نفرشان ساکن مازندران و300 نفر گردشگر بودهاند) بهعنوان نمونة تحقیق انتخاب شدند و با کاربرد پرسشنامة محققساخته اطلاعات لازم گردآوری شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین چهار متغیر (روابط درونگروهی، همبستگی اجتماعی، تعهد گروهی و عقلانیت) با پایبندی به هنجارهای اجتماعی ارتباط معناداری وجود دارد و فقط متغیر دلهرة منزلت درونگروهی با پایبندی به هنجارهای اجتماعی ارتباط معناداری نداشته است. قویترین پیشبینیکنندة پایبندی به هنجارهای اجتماعی هنجار اجتماعی، متغیر تعهد گروهی با ضریب همبستگی 319/0 است و پس از آن متغیرهای همبستگی اجتماعی، روابط درونگروهی و عقلانیت بهترتیب با ضرایب همبستگی 172/0، 135/0 و 111/0 در رتبههای بعدی قرار داشتهاند.
خلاصه ماشینی:
"سنجش تفاوت میانگین میزان پایبندی به هنجار اجتماعی و ابعاد آن برحسب جنسیت ساکنان و گردشگران (رجوع شود به تصویر صفحه) بررسی میانگین نمرة زنان و مردان ساکن و گردشگر نشان میدهد که بین انواع هنجارهای اجتماعی (هنجار عمل متقابل، هنجار شغلی، هنجار یاری، هنجار توزیعی، هنجار کیفری، هنجار ضدرفتار، هنجار تنظیمکنندة کاربری پول) تفاوت میانگین نمرة زنان و مردان ساکن و گردشگر در پایبندی به هنجارهای اجتماعی معنادار نیست، اما در بعد هنجارهای مصرفی، میانگین نمرة مردان و زنان ساکن مازندران بهترتیب 8/21 و 0/24 است و نمرة گردشگران نیز برای مردان و زنان بهترتیب 2/21 و 7/23 بهدست آمده است که باتوجه به سطح معناداری 00/0، میان زنان و مردان ساکن و گردشگر در بعد هنجار مصرفی تفاوت معناداری وجود دارد.
ضرایب تأثیر مدل تبیینکنندة هنجار اجتماعی (رجوع شود به تصویر صفحه) دادههای جدول 12 ضریب همبستگی چندگانه (R) معادل 518/0 است که تبیینکنندة همبستگی و ارتباط پنج متغیر روابط درونگروهی، همبستگی اجتماعی، تعهد اجتماعی، دلهرة منزلت درونگروهی و عقلانیت با متغیر وابسته یعنی «هنجار اجتماعی» است.
پیشنهادها و راهکارها با توجه به یافتههای تحقیق این نتیجه حاصل میشود که در جامعة تحت بررسی، افزایش میزان پایبندی به هنجارهای اجتماعی ازقبیل هنجار یاری یا توزیعی یا عمل متقابل و غیره را میتوان با ارتقای جایگاه گروه اجتماعی و پیوندهای گروهی که در قالب تعهد گروهی یا انسجام اجتماعی یا تقویت روابط درونگروهی تجلی مییابد تا حد قابل توجهی افزایش داد."