چکیده:
پراکندگی پژوهش هاي صورت گرفته در حیطۀ اعتیاد و خانواده، نداشتن خاصیت انباشتگی و بی توجهی به لایه هاي عمیق موضوع؛ ارائۀ منسجمی از داده هاي حاصل از این تحقیقات و به تبع مشخص ساختن شکاف هاي این حوزه را براي استفادة علمی و کاربردي از این پژوهش ها و تلاش براي رفع آنها ضروري می سازد. ازاین رو این مطالعه درصدد ترکیب و مقایسۀ یافته هاي پژوهشی صورت گرفته در زمینۀ اعتیاد و خانواده، برقراري ارتباط
بین مطالعات صورت گرفته و نیز به دست آوردن نتیجه اي منسجم از میان نتایج پراکنده در این حوزه است. در این پژوهش از روش فراتحلیل و نرم افزار بهره برده شده است و با بهره گیري از چک لیست فراتحلیل از 67 CMA2
پژوهش انجام شده در این حوزه، 26 تحقیق به عنوان نمونه نهایی انتخاب شده اند. یافته هاي حاصل از پژوهش هاي بررسی شده، نشانگر آن است که نعطاف پذیري در خانواده ، اختلافات خانوادگی، حضور والدین در خانه،
حمایت خانواده ، ارتباطات میان اعضاي خانواده، خشونت جنسی، طلاق و فوت همسر بر روند اعتیاد اثرگذار هستند.با این وجود نتایج نشان می دهد که به برخی از عوامل اثرگذار خانوادگی، همانند انعطاف پذیري در خانواده، حضور والدین در خانه - نظر به اندازه اثر آنها – در این تحقیقات توجه کافی نشده و تعدد و شیوع تحقیقات در این زمینه به اندازه کافی نیست.
خلاصه ماشینی:
"جدول ٩- میانگین ، اندازة اثر، آمارة Z و سطح معناداری مربوط به متغیرهای مورد بررسی مانگن CI%95 سطح عوامل ییاندازه اثر حد پایین حد بالا Z معناداری اختلافات خانوادگی (خانواده اصلی) 0/35 0/10 0/56 2/70 0/007 طلاق و فوت همسر 0/39 0/26 0/50 5/78 0/001 اختلافات خانوادگی (خانواده زناشویی) 0/54 0/43 0/63 8/56 0/001 طلاق و فوت والدین 0/24 0/13 0/35 4/23 0/001 توانایی کنترل رفتار -0/16 -0/20 -0/11 -6/66 0/001 توانایی حـل مـسئله در میـان اعـضای خانواده -0/18 -0/25 -0/11 5/16 0/001 تمایز یافتگی -0/19 -0/31 -0/06 -2/84 0/004 نقش ها (کارآیی خـانواده در توزیـع مناسب وظایف و مسئولیت ها در خانه ) -0/18 -0/24 -0/12 -5/81 0/001 ارتباطات میان اعضای خانواده -0/40 -0/43 -0/36 -21/02 0/001 عملکرد خانواده -0/25 -0/31 -0/19 8/19 0/001 حضور والدین در خانه -0/51 -0/62 -0/39 7/20 0/001 آگاهی خانواده -0/16 -0/33 -0/01 -1/77 0/05 بیسوادی و ناآگاهی خانواده 0/32 0/23 0/40 6/67 0/001 نظارت خانواده -0/19 -0/32 -0/05 -2/79 0/005 حمایت خانواده -0/48 -0/58 -0/36 7/34 0/001 انعطافپذیری -0/55 -0/63 -0/45 -9/16 0/001 پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی خانواده 0/08 0/05 0/22 1/19 0/23 خشونت و آزار جسمانی 0/32 0/24 0/40 7/60 0/001 خشونت و آزار روانی 0/22 0/13 0/30 4/85 0/001 خشونت و آزار عاطفی (چیست ) 0/23 0/09 0/35 3/35 0/001 خشونت اقتصادی 0/14 0/01 0/27 2/11 0/03 خشونت و آزار جنسی در خانواده 0/41 0/34 0/48 10/46 0/001 عدم تبعیض میان فرزندان -0/14 -0/32 -0/05 1/42 0/15 سبک فرزند پروری سهل گیرانه 0/30 0/13 0/46 3/40 0/001 سبک بیاعتنا 0/31 0/13 0/46 3/41 0/001 سبک مقتدر -0/30 -0/40 -0/21 -5/94 0/001 سبک مستبد 0/30 0/13 0/46 3/40 0/001 سابقۀ اعتیاد در خانواده 0/23 0/15 0/31 5/66 0/001 در مجموع از نتایج فراتحلیل پژوهش های برگزیده در زمینۀ سوء مصرف مواد و خانواده در یک دورة ١٣ ساله میتوان نتیجه گرفت که به برخی از عوامل اثرگذار خانوادگی، همانند انعطافپذیری در خانواده، حضور والدین در خانه ــ نظر به اندازة اثر آنها ــ در این پژوهش های توجه کافی نشده و تعدد و شیوع پژوهش ها در این زمینه به اندازة کافی نیست ، به طوریکه ٨ درصد از پژوهش ها به انعطافپذیری در خانواده و یا ٤ درصد از پژوهش ها به بررسی تأثیر حضور والدین در خانه بر اعتیاد پرداخته اند، درصورتیکه متغیر انعطافپذیری خانواده با ٥٥ درصد و متغیر حضور والدین در خانه با ٥١ درصد اثرگذاری زیادی بر رفتار اعتیادی داشته اند."