چکیده:
پديده فرسايش همواره به عنوان يكي از مهمترين عوامل هدردهنده منابع ارضي به شمار مي رود. با توجه به روند افزايش فرسايش خاك در حوضه هاي آبخيز، استفاده از روشها و تكنيكهاي دقيقتر براي مطالعه و ارزشيابي فرآيند تخريب و فرسايش با هدف حفاظت منابع آب و خاك ضروري مي نمايد. منطقه مورد مطالعه حوضه آبخيز داورزن در شهرستان سبزوار است. پديده فرسايش در اين حوضه، در سالهاي اخير روند افزايشي و چشمگيري داشته است. در اين پژوهش، ضمن شناسايي عوامل مؤثر بر فرسايش حوضه، به منظور ارزيابي دقيق درجه تاثيرگذاري هريك از عوامل بر پديده مزبور، از الگوي منطق فازي براي پهنه بندي خطر فرسايش استفاده شده است.الگوي مذكور به دليل درنظر گرفتن محدوده اي از احتمالات به جاي اختصاص به يك عدد قطعي براي وزن دهي به عوامل، مي تواند تجزيه و تحليل دقيقتري را از نقش عوامل طبيعي و انساني ارائه نمايد. براي افزايش ميزان دقت محاسبات و سرعت پردازش اطلاعات و تلفيق لايه هاي اطلاعاتي، از سيستم اطلاعات جغرافيايي در قالب نرم افزار الويس استفاده شده است. سپس با بهره گيري از قواعد و تركيب توابع عضويت فازي و كاربرد عملكردهاي جمع جبري فازي، ضرب جبري فازي و فازي گاما با توابع 0/2، 0/5، 0/8 اقدام به آزمون آنها با توجه به شرايط منطقه براي مشخص نمودن مناسبترين روش براي پهنه بندي خطر فرسايش گرديده است. نتايج نشان مي دهد كه اپراتور 5/0 در الگوي فازي گاما، بهترين پهنه بندي را در حوضه داورزن ارائه داده است.
خلاصه ماشینی:
"بر اساس وزن دهی به هر واحد و لایۀ اطلاعاتی، و سپس تلفیق این لایه ها در قالب اپراتورهای جمـع جبـری فازی، ضرب جبری فازی و فازی گاما با توابع ٠/٢، ٠/٥ و ٠/٨ و اتصال بانکهای اطلاعاتی نقشه هـا بـه یکـدیگر پهنه های خطر فرسایش در سطح حوضه در هر اپراتور مشخص شد.
پهنه بندی فرسایش در تابع فازی گامای ٠/٢ فاز گاما: با در نظر گرفتن اختلاف آشکار بین نتیجۀ استفاده از عملگرهای جمع جبری فازی و ضرب فازی، یا به عبارتی جهت تعدیل حساسیت بسیار بالای اپراتور ضرب فازی و حساسیت بسیار کم اپراتور جمـع جبـری فازی، اپراتور دیگری به نام فاز گاما معرفی شده است که روابط این عملگر به صورت زیر است : 1 Combination 1n (1 i)y n iy i1 i1 به منظور دستیابی به نتیجۀ مناسبتر به طـور معمـول از ضـرب نمـودن توابـع مربـوط بـه عملگرهـای جمـع و ضرب فازی به ترتیب با نمایه های y و l-y می توان استفاده کرد، که در آن مقدار گاما بـین صـفر و یـک تغییـر میکند (l >y >o ).
بنابراین محدودة تغییـرات y بین صفر و یک است (کارتر، ١٩٩٦)٤ در این تحقیق از تابع فازی گامای ٠/٢، ٠/٥، ٠/٨ استفاده شده اسـت کـه تعریف توابع مربوط به عملگرهای گاما در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی به صورت زیر است : تابع فازی گامای ٠/٢ (Fs)0/2 (Fp) o/8 تابع فازی گامای ٠/٨ (Fs)0/8 (Fp)0/2 تابع فازی گامای ٠/٥ (Fs)0/5 (Fp) 0/5 و فرمول آن به شکل زیر است : (جمع جبری فازی) (ضرب جبری فازی)=Combination نقشۀ حاصل از اپراتورهای ذکر شده در نقشه های شماره (١٠)، (٩)، (٨)، آورده شده است ."