چکیده:
مقاله حاضر به معرفي، بررسي، و بيان نقاط قوت و ضعف كتاب شاهكارهاي هنري آستان قدس رضوي: كتيبه هاي مسجد گوهرشاد پرداخته است. اين اثر جلد دوم از مجموعه شاهكارهاي هنري آستان قدس رضوي و پژوهشي درباره كتيبه هاي مسجد گوهرشاد است كه جايزه بيست و ششمين دوره كتاب فصل كشور در رشته هنر را نيز كسب كرده است. نويسنده «كتيبه» را منبعي براي تاريخ خوشنويسي و شاهدي بر درك زيبايي شناسانه كتيبه نگاران در فرايند معماري دانسته و از اين منظر به بناي مسجد گوهرشاد، يادگار معماري استاد قوام الدين شيرازي در عصر تيموري، نگريسته است. نويسنده به دسته بندي و بررسي علمي كتيبه هاي اصلي اين مسجد كه به خط ثلث است بر اساس مباني سنتي خوشنويسي و كتيبه نگاري كه از متون كهن استخراج شده پرداخته است. اين كتاب مزين به تصاويري باكيفيت از نماهاي كلي، اجزاي معماري، و همه كتيبه هاي مسجد گوهرشاد است.
خلاصه ماشینی:
"این اثر جلد دوم از مجموعه شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی و پژوهشی درباره کتیبههای مسجد گوهرشاد است که جایزه بیست و ششمین دوره کتاب فصل کشور در رشته هنر را نیز کسب کرده است.
معماری در دوره تیموری، کتیبهنگاری، خوشنویسی، مسجد گوهرشاد، قوامالدین شیرازی مقدمه این نوشتار به معرفی، بررسی و نقد کتاب شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی: کتیبههای مسجد گوهرشاد نظر دارد که جایزه بیست و ششمین دوره کتاب فصل کشور در رشته هنر را نیز از آن خود کرده است.
توجه به تفاوتهای ظریف خوشنویسی و کتیبهنگاری در این کتاب که جلد دوم از مجموعه شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی است، علاوه بر متن کتیبهها، به صورت آنها نیز از وجوه مختلف توجه شده است.
اینکه فقط وجوه کتابت و خوشنویسی ملاک نگارش خوشنویسی کتیبه نباشد و ملاکهای دیگر نیز به کار گرفته شود (از جمله رنگ و تزئینات، کیفیت اجرا، و دلایلی که سبب تغییراتی در دانگ خط و در برخی موارد ضخامت و پهنای متفاوت در کتابت میشود)، سبب شده تا نویسنده گونهبندی کتیبهها را بر اساس خصوصیاتی انجام دهد که نه تابع قواعد خوشنویسی صرف باشد و نه بیتوجه به آن: برای سنجش کیفیت هنری یک کتیبه، تنها خط آن ملاک نیست، بلکه مواردی دیگر نیز درخور توجه است.
در این روش از دیدگاه «سنتگرایان» برای فهم اندیشههای فرازمانی و مکانی ادیان و هنر قدسی که مبتنی بر نگاه فرا تاریخی و غیر اقلیمی به آرایههای وابسته به معماری اسلامی بوده استفاده میشود و به لحاظ فهم ابعاد مبتنی بر قرآن و منابع حکمی و عرفانی که از راه سلوک معنوی به دست میآید از «اندیشههای عرفانی» که بر پایه تفسیر حکمی و عرفانی از مفاهیم وحیانی است بهره میبریم."