تجلّی خویشکاری‌های زن در نوحه‌ها و مویه‌های زنان شاهنامه مقاله

نویسنده: جمشیدی، زهرا ؛ مدرسی، فاطمه ؛ کوشش، رحیم ؛

نثر پژوهی ادب فارسی پاییز و زمستان 1395 - شماره 40 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎20 صفحه - از 49 تا 68 )

کلیدواژه ها: اسطوره حماسه سوگواری مویه کهن‌الگوی زن خویشکاری الهه زن خویشکاری اساطیر حماسی الهه خویشکاریهای زن مادر فردوسی

چکیده:

زن و خویشکاری‌های او، یکی از موضوعات مهم و دقیق مباحث اسطوره‌شناسی و حماسی است، به گونه‌ای که کارل گوستاو یونگ، زن – مادر را یکی از کهن‌الگوهای خود معرّفی کرده است. در اساطیر ایران و جهان، زنان نقش‌‌های مختلف و متعدّدی دارند که بر اساس جوامع و فرهنگ‌های آن‌ها، گاهی این نقش‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. خویشکاری‌های زنان در اساطیر، به شکل خویشکاری‌های الهه‌ها و ایزدبانوان به منصة ظهور در‌می‌آید و در حماسه‌ها به صورت اعمالی که از زنانی شاخص سر می‌زند. تأثیر نقش ایزدبانوان بر زنانِ حماسی گاه مستقیم و گاه غیرمستقیم و ضمنی است. یکی از راه‌های نمود خویشکاری‌های زنان در حماسه‌ها، رفتار و کردار آنان در مصیبت‌ها و سوگواری‌هایشان است. در جستار حاضر با روشی تحلیلی- توصیفی و بررسی مویه‌ها و سوگواری‌های برخی از زنان شاخص شاهنامه؛ یعنی تهمینه، فرنگیس، جریره، کتایون و دخترانش به پاره‌ای از نقش‌های زن از جمله، نصیحتگری، شفقّت و مهربانی، زایش، ستیزه با دشمن، برکت‌بخشی و بخشندگی، پرورش و ... دست می‌یابیم که این نقش‌ها از مهم‌ترین خویشکاری‌های الهه‌های مادر و کهن‌الگوی زن است.

خلاصه ماشینی:

تجلی خویشکاریهای زن در نوحه ها و مویه های زنان شاهنامه ( علمی – پژوهشی) * زهرا جمشیدی ١، دکتر فاطمه مدرسی ٢، دکتر رحیم کوشش ٣ چکیده زن و خویشکاریهای او، یکی از موضوعات مهم و دقیق مباحث اسطوره شناسـی و حماسـی است ، به گونه ای که کارل گوستاو یونگ ، زن – مادر را یکی از کهن الگوهای خود معرفی کرده است . شـاهنامه بـه عنـوان شناسـنامۀ ملـی ایرانیان ، در برگیرندة هویت فرهنگی و اجتماعی مـردان و زنـان ایرانـی و بیـانگر بسـیاری از مراسم و آیین های اجتماعی است که یکی از این آیین ها، نوحه و مرثیه سـرایی زنـان اسـت . ١-٢- پیشینۀ تحقیق تاکنون دربارة کارکرد مبحث سوگواری و مویه سرایی زنان در شاهنامه ، پـژوهش هـایی انجام گرفته است که مهم ترین آن ها، مقالۀ «سوگواری زنان به عنوان اعتـراض در شـاهنامه » اثر خانم الگا دیویدسن ، ترجمۀ فرهاد عطایی است که در خرداد و تیـر ١٣٧٩ در شـمارة ١٢ مجلۀ بخارا منتشر شده اسـت . کتاب ها و مقاله های پرشمار دیگری دربارة برخی از رفتارهای زنان ایرانی در آیین هـای مختلف نوشته شده است که به عنوان مثال میتوان به این آثار اشاره کـرد: شـناخت هوـت زن ایرانـی در گسـترة پـیش تـاریخ و تـاریخ از شـهلا لاهیجـی و مهرانگیـز کـار؛ انتشـارات روشنگران و مطالعات زنان ١٣٧٧، شناخت اساطیر ایران از جان راسل هینلز؛ ترجمۀ بـاجلان فرخی؛ انتشارات اساطیر ١٣٨٩، زنان زیر سایۀ پدرخوانده ها از نوشـین احمـدی خوانسـاری؛ نشر توسعه ١٣٨٢، به زیر مقنعه از بنفشـه حجـازی؛ نشـر علـم ١٣٧٦ و ...

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود