چکیده:
در دهه های اخیر به دلیل رشد شتابان شهرنشینی وافزایش نقاط شهری درسطح دنیا، مفهوم کیفیت زندگی شهری به طورگستردهایوارد مباحث برنامه ریزی ومطالعات شهری شده است.
هدف این پژوهش، مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی در شهرهای کشور و روش تحقیق، توصیفی و شیوه نگارش، توصیفی و تحلیلی و برای سنجش درجه کیفیت زندگی در شهرها از تکنیک ترکیبی توسعه انسانی استفاده شده است. در این تکنیک 36 شاخص به کار می رود که در سه دسته شاخص های فرهنگی- اجتماعی، شاخص های جمعیتی - اقتصادی و شاخص های زیربنایی قرار دارند.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که: کیفیت زندگی شهری در شهرهای مرکزی و شمال کشور در تمامی بخش ها بهتر از سایر شهرهای کشور می باشد. بیشتر این شهرها در دایره ای فرضی که از اصفهان شروع می شود و پس از گذشتن از تهران، قزوین و سمنان شهرهای ساری، گرگان و رشت را در برمی گیرد، قرار دارند.
شهرهای نیمه شمالی و نیمه غربی کشور از لحاظ فرهنگی - اجتماعی و شهرهای نیمه شرقی و نیمه جنوبی کشور از لحاظ اقتصادی وضعیت بهتری دارند.
کیفیت زندگی در شهرهای واقع در فاصله 100 تا 400 متر از سطح دریا در تمامی بخش ها نسبتاً مناسب می باشد.
همچنین شهرهای 100 تا 250 هزار نفری از نظر فرهنگی و اجتماعی و شهرهای بیش از یک میلیون نفری، از لحاظ اقتصادی وضعیت بهتری نسبت به سایر شهرها دارند.
In recent decades، the concept of quality of urban life has been entered into urban planning studies due to worldwide increasing growth of urbanization and cities. The aim of this research is comparative study of the quality of urban life in Iran cities. Using descriptive and analytic approach، a Composite Human Development Model is applied to assess urban life quality in Iran. This model uses 36 indicators in three social- cultural، population- economic and infrastructure categories. The results show that quality of urban life is better in the northern and central cities than the other ones. Most of these are located in the imaginary circle which starts from Isfahan، passes through Tehran and Semnan and finally ends to the northern cities of country. Cities in western and northern half of country have better social and cultural conditions، whereas the economic conditions are better in cities of southern and eastern part of country. The quality of urban life is relatively suitable in the cities with 100 – 400 Meters elevation above sea level. In addition، the cities having 100-250 thousands population are better in social and cultural view and cities with more than one million population have better economic condition than others.
خلاصه ماشینی:
"با نگاهی به جمعیت شهرهای مورد مطالعه نیز مشخص می شود که درجه توسعه یافتگی شاخص های فرهنگی - اجتماعی شهرهای واقع در طبقات گوناگون جمعیتی نیز بسیار متفاوت است ؛ چنانچه اگر شهرهای مورد مطالعه به ٥ طبقه ٥٠ تا ١٠٠ هزار نفری (در این تحقیق تنها شهر یاسوج در این طبقه قرار می گیرد)، ١٠٠ تا ٢٥٠ هزار نفری (در این تحقیق شهرهای بجنورد، بیرجند، سمنان، بوشهر، ایلام و شهرکرد در این طبقه قرار می گیرند)، ٢٥٠ تا ٥٠٠ هزار نفری (در این تحقیق شهرهای کرمان، همدان، اراک، یزد، اردبیل ، بندرعباس، قزوین ، خرم آباد، سنندج، زنجان، گرگان و ساری در این طبقه قرار می گیرند)، ٥٠٠ هزار تا یک میلیون نفری (در این تحقیق شهرهای اهواز، قم ، کرمانشاه، ارومیه ، زاهدان و رشت در این طبقه قرار می گیرند) و شهرهای بیش از یک میلیون نفر (در این تحقیق شهرهای شیراز، تبریز، اصفهان، مشهد و تهران در این طبقه قرار می گیرند) تقسیم شوند، کیفیت شاخص های فرهنگی - اجتماعی در ١٠٠ درصد شهرهای ٥٠ تا ١٠٠ هزار نفری متوسط ، در ٦٨ درصد از شهرهای ١٠٠ تا ٢٥٠ هزار نفری متوسط ، در ١٦ درصد خوب و در ١٦ درصد دیگر ضعیف ، در ٥٠ درصد از شهرهایی که در طبقه ٢٥٠ تا ٥٠٠ هزار نفری قرار دارند، پایین و در ٥٠ درصد باقی مانده متوسط ، در٥٠ درصد از شهرهای طبقه ٥٠٠ هزار تا یک میلیون نفری پایین و در ٥٠ درصد دیگر متوسط و در نهایت ، در ٤٠ درصد از شهرهای بیش از یک میلیون نفری پایین و در ٦٠ درصد دیگر، متوسط می باشد."