چکیده:
ايران از جمله كشورهاي صادركننده نفت به شمار مي آيد. از آنجايي كه درآمد حاصل از صدور نفت خام، مهم ترين منبع مالي تامين بودجه كشور محسوب مي شود، به طور غيرمستقيم بر ديگر فعاليت هاي اقتصادي تاثير چشمگيري دارد. لذا در اين تحقيق به دنبال بررسي تاثير تغييرات قيمت نفت بر متغيرهاي هزينه هاي سرمايه اي دولت، توليد ناخالص داخلي، عرضه پول و نرخ تورم در ايران هستيم. به اين ترتيب تاثير تغييرات قيمت نفت بر متغيرهاي فوق با استفاده از الگوي خودهمبسته برداري (VAR) به همراه توابع عكس العمل تحريك، تجزيه واريانس خطاي پيش بيني و آزمون يوهانسن، براساس داده هاي ساليانه در دوره 1386-1350 مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه نوسانات قيمت نفت، اثر مثبت بر متغيرهاي مورد نظر دارد. همچنين قيمت نفت نقش اصلي در توضيح واريانس خطاي پيش بيني نرخ تورم و عرضه پول را ايفا مي نمايد، اما اين متغير در توضيح واريانس خطاي پيش بيني توليد ناخالص داخلي و هزينه هاي سرمايه اي دولت، داراي نقش ثانويه است.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اهمیت موضوع ، در این مقاله بـا اسـتفاده از داده هـای سـالیانه دوره ١٣٨٦-١٣٥٠ بـه دنبال پاسخگویی به این پرسش هستیم که نوسانات قیمت نفت چه تأثیری بر متغیرهای عمده کلان اقتصادی شامل نرخ تورم ، عرضه پول ، هزینه های سرمایه ای دولت وتولید ناخالص داخلی در ایران دارد.
مهرآرا و اسکویی (١٣٨٥)، در مقاله ای تحت عنوان «تکانه های نفتـی واثـرات پویـای آن بـر متغیرهای کلان اقتصادی »، با استفاده از مـدل خودهمبسـته بـرداری سـاختاری ١، اقـدام بـه بررسـی تکانه های ساختاری برای چهار کشور ایران ، عربستان ، کویت و انـدونزی کـرده وبـا اسـتفاده از داده های سالانه از سال ١٩٦٠ تا ٢٠٠٣ و توابع عکـس العمـل تحریـک و تجزیـه واریـانس خطـای پیش بینی ، نشان داده اند که درجه برون زایی قیمت نفت در عربستان و کویـت نسـبت بـه ایـران و اندونزی پایین تر است و تکانه های نفتی مهم ترین عامل نوسانات تولید ناخالص داخلی در ایران و عربستان است .
نتایج حاصل از برآورد الگوی خودهمبسته برداری متغیرهای وابسته LIR LRMS LGDP LRGCE متغیر مستقل ضریب ضریب ضریب ضریب 0/83 0/22 0/18 0/39 LOILP(-1) 0/23 0/97 0/95 0/78 R2 2/86 217 123 21 F-statistic مأخذ: یافته های تحقیق همانطور که مشاهده میشود بین تغییرات قیمت نفت ومتغیرهای تولید ناخالص داخلی، هزینه های عمرانی حقیقی دولت ، نرخ تورم و عرضه حقیقی پول ، رابطه مثبتی برقرار است .
نتیجه گیری در این مقاله با توجه به اهمیتی که نفت در اقتصاد ایران دارد، تأثیر نوسانات قیمت نفت بر متغیرهای مخارج سرمایه ای (عمرانی) حقیقی دولت ، عرضه حقیقی پول ، نرخ تورم و تولید ناخالص داخلی بـا استفاده از یک الگوی خودهمبسته برداری بررسی شد."