چکیده:
با وقوع جنگ میان ایران و روس در دوره ي فتحعلی شاه و شکست هاي متعدد دربار قاجار،
سؤالاتی در ذهن سیاستگران، دولتمردان و نخبگان عرصه ي فرهنگ به وجود آمد که به دنبال یافتن
پاسخ براي علت شکست ها برآمدند. عباس میرزا و قائم مقام وزیر با تدبیر او پیش و بیش از دیگران به
این امر اهتمام ورزیدند. تلاش هاي آنها منجر به فرآیند اعزام محصل به فرنگ شد. عدم توفیق ایرانیان
در کسب نتایج مورد نظر از اعزام دانشجو، صدراعظم بعدي ایران امیرکبیر را وادار به اتخاذ رویکردي
دیگر در همین زمینه کرد. وي در پی یافتن پاسخ شکست ها و عقب ماندگی ایران به این نتیجه رسید
که تأسیس دارالفنون در ایران را جایگزین اعزام محصل به فرنگ و یا تلاش هاي مشابه دیگر نماید. امیر
به این نتیجه رسیده بود که علل عقب ماندگی و ناکامی ایران نسبت به اروپا، ضعف بنیه صنعتی نظامی
و علوم و فنون در ایران است.