چکیده:
در مقایسه با صادرات، نحوه منظور کردن واردات در جدول داده- ستانده با توجه به ماهیت رقابتی و غیر رقابتی و طبقهبندی آن بر حسب واسطهای، مصرفی و سرمایهای در سطح بخشهای مختلف اقتصادی دارای پیچیدگی بیشتری است. واکاوی این موضوعات بستگی زیادی به روشهای تفکیک واردات و فروض حاکم بر آنها در جدول داده-ستانده دارد. با بررسی مولفههای اساسی نه جدول محاسبه شده در ایران و مقایسه آنها با تجربه بعضی از کشورها، مشاهده میشود که این مسئله در بعضی از جداول در ایران مورد غفلت قرار گرفتهاند و در بعضی دیگر به طور ناقص تفکیک شده و ماهیت، روش تفکیک، فرض حاکم و طبقهبندی آن نیز مشخص نشده است. بکارگیری این نوع پایههای آماری در سنجش جنبههای مختلف واردات که در سالهای اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است، امکانپذیر نیست. مورد مشخص آن جدول متقارن آماری کالا در کالا عمدتاً با فرض تکنولوژی کالا با انجام تعدیلاتی بر اساس فرض تکنولوژی مختلط سال 1380 مرکز آمار ایران میباشد که برای این منظور انتخاب شده است. جدول مذکور به دلایل نامعلومی فاقد یک بردار مستقل سطری یا ستونی واردات است و لذا نمیتواند مبنای محاسبه روشهای مختلف تفکیک واردات قرار گیرد. برای برون رفت از این مسئله، جدول جدید بخش در بخش با فرض تکنولوژی بخش بر مبنای ماتریسهای ساخت و جذب سال 1380 مرکز آمار ایران محاسبه میگردد. سپس این جدول مبنای محاسبه سه روش تفکیک واردات قرار میگیرد. تفکیک واردات به واردات واسطهای، مصرفی و سرمایهای در روش اول امکان پذیر نیست. روش دوم واردات واسطهای و سایر واردات را بدست میدهد، حال آنکه در روش سوم علاوه بر واردات سرمایهای قابلیت تفکیک سایر واردات به واردات مصرفی و واسطهای و سرمایهای را دارد و بدین ترتیب به واقعیت نزدیکتر است. خروجیهای روش سوم با ارقام واردات واسطهای سال 1380 مرکز آمار ایران و گمرک مقایسه میگردند. یافتهها حاکی از این است که درصد سهم واردات واسطهای مستخرج از روش سوم بسیار نزدیک به رقم متناظر مرکز آمار ولی با گمرک متفاوت است. مرکز آمار ایران طبقهبندی واردات مصرفی و سرمایهای را بدست نمیدهد و لذا امکان مقایسه وجود ندارد ولی تفاوت با ارقام متناظر گمرک چشمگیر است. به طوری که سهم واردات مصرفی از روش سوم حدود سه برابر سهم واردات مصرفی گمرک است، حال آنکه سهم واردات سرمایهای گمرک بیش از دو برابر سهم متناظر مستخرج از روش سوم است.
خلاصه ماشینی:
"Bulmer-Thomas (1982) جدول ١: ماهیت واردات و نحوه ی منظور کردن آن در جداول ایران * توجه به فرض واردات طبقه بندی واردات به : واردات واسطه ای، نحوه ی منظور کردن واردات به صورت یک بردار ستونی و یا یک بردار سطری (6) طبقه بندی واردات در عمل به : (٥) اشاره به اهمیت و طبقه بندی واردات به : (٤) روش یا روش های محاسبه تفکیک ماتریس مبادلات تفکیک تقاضای نهایی به : (٢) تقکیک ماتریس مبادلات واسطه ای بین بخشی به : (1) (8) واردات سرمایه ای و واردات مصرفی (7) با علامت مثبت در ناحیه ی ارزش افزوده با علامت مثبت به صورت یک بردارسطری و تراز برحسب تقاضا و عرضه کل با علامت منفی درناحیه ی تقاضای نهایی واردات غیر رقابتی واردات رقابتی واردات غیر رقابتی واردات رقابتی داخلی و ماتریس واردات (٣) تقاضای نهایی واردات تقاضای نهایی داخلی ماتریس واردات واسطه ای ماتریس مبادلات واسطه ای داخلی نه فقط واسطه ای وسایر واردات (مصرفی و سرمایه ای ) بله نه نه نه نه نه نه بله بله بله بله بله جدول سال ١٣٤٤ وزارت اقتصاد بله :رقابتی نه نه امکان پذیر بله نه نه بله بله نه نه نه نه نه جدول سال ١٣٥٢ مرکزآمار ایران نه نه نه امکان پذیر بله نه نه نه نه نه نه نه نه نه جدول سال ١٣٥٣ بانک مرکزی نه فقط واسطه ای وسایر واردات (مصرفی و سرمایه ای ) بله نه نه نه نه نه نه نه بله بله بله بله جدول سال ١٣٦٣ وزارت برنامه و بودجه نه نه نه امکان پذیر بله نه نه نه نه نه نه نه نه نه جدول سال ١٣٦٥ مرکز آمار ایران نه نه نه امکان پذیر بله نه نه بله بله نه نه نه نه نه جدول سال ١٣٦٧ بانک مرکزی ایران نه فقط واسطه ای بله فقط ١٥بخشی امکان پذیر بله نه نه بله بله نه نه نه بله بله جدول سال ١٣٧٠ مرکز آمار ایران نه نه نه امکان پذیر بله نه نه نه نه نه نه نه جدول سال ١٣٧٨ بانک مرکزی ایران نه فقط واسطه ای نه : ماتریس واردات جداگانه نه نه نه نه بله بله نه نه نه بله ولی به صورت جداگ انه نه جدول سال ١٣٨٠ مرکز آمار ایران بله :رقابتی بله : واسطه ای، مصرفی وسرمایه ای بله نه نه نه فقط رقابتی بله بله بله : حداقل ٣ روش بله بله بله بله جدول پیشنهادی مولفه های جدول با بررسی دقیق منابع زیر تهیه شده اند: (no date)Shaheen ، (١٩٧٧) ststistical centre of Iran، وزارت برنامه و بودجه (١٣٦٧)، بانک مرکزی ایران (بیتا، ١٣٧٦ و ١٣٨٤) و مرکز آمار ایران (١٣٧٣، ١٣٧٦ و ١٣٨٦)."