منابع نوسانات حساب جاری: مطالعه موردی ایران و مکزیک مقاله

حساب جاری ایران فراز و نشیب‌های متعددی را پشت سر گذاشته است که همواره متاثر از تحولات مثبت و منفی بازارهای جهانی از جمله نفت‌ خام، طلا، ارز و تحولات در عرصه تجارت ‌خارجی بوده است. لذا در این مطالعه به بررسی منابع نوسانات حساب جاری در ایران و مکزیک با استفاده از الگوی خودتوضیح برداری ساختاری (SVAR) مبتنی بر داده‌های فصلی طی دوره زمانی 2009-1981 پرداخته شده است. مطالعه حاضر از لحاظ نظری بسیار نزدیک به مطالعات بیزر و همکاران (2004)، دنیل (1993) و برگین و شفرین (2000) در الگوسازی است. همچنین به منظور شناسایی شوک‌های ساختاری از روش بلند‌مدت گالی (1992) و بلانچارد-کاه (1989) استفاده شده است. در این مطالعه با استفاده از ابزار تجزیه واریانس خطای پیش بینی (FEVDs) و توابع عکس العمل آنی (IRFs) اثرات متقابل پویا از شوک‌های ایجاد شده در الگو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد مهمترین نوسانات از طرف متغیرهای نرخ بهره حقیقی جهانی، نرخ ارز حقیقی، تولید خالص داخلی، نسبت تراز مالی داخلی به تولید خالص و نسبت حساب جاری به تولید خالص می‌باشد. در این میان اصلی‌ترین منبع نوسانات حساب جاری شوک‌های داخلی دائمی تولید خالص نظیر سیاست‌های بهره‌وری، تغییرات فنی و یارانه‌های تولیدی و شوک‌های موقتی تولید خالص نظیر ساست‌های مالی شناسایی گردید.

لذا در این مطالعه به بررسی منابع نوسانات حساب جاری در ایران و مکزیک با استفاده از الگوی خودتوضیح برداری ساختاری (SVAR) مبتنی بر داده های فصلی طی دوره زمانی ٢٠٠٩-١٩٨١ پرداخته شده است . در این روش علاوه بر شوکهای کوتاه مدت داخلی تولید در الگوی بین دوره ای یک کالایی، الگو قادر به ترکیب توام شوکهای تراز مالی داخلی و خارجی به عنوان منابع نوسانات حساب جاری است . فرح بخش و فرزین وش (١٣٨٨)، در مطالعه ای اثر کسری بودجه بر حسابجاری و رشد اقتصادی را برای یک نمونه ٧٠ کشوری (از جمله ایران ) طی دوره زمانی ٢٠٠٦-١٩٨٥ با استفاده از روش اثرات ثابت داده های پانل مورد ارزیابی قرار میدهند. از این رو در مطالعه حاضر فرض میشود که حساب جاری توسط پنج شوک ساختاری شامل ، شوکهای عرضه خارجی، شوکهای تقاضای خارجی، شوکهای داخلی دائمی تولید خالص ، شوکهای داخلی موقتی تولید خالص و تراز مالی (بودجه ) داخلی تحت تاثیر قرار میگیرد. همان طور که ملاحظه میشود یک شوک مثبت عرضه خارجی (منظور این است که این شوک اثر بلندمدت مثبتی بر نرخ بهره جهانی دارد) حساب جاری ایران را دچار کسری مینماید، به طوری که در فصل اول به میزان ٠/١ درصد پایین تر از وضعیت پایه قرار میدهد. نتایج بر اساس تحلیل های الگوی بین دوره ای برای دو کشور نشان میدهد نوسانات حساب جاری عمدتا توسط شوکهای داخلی موقتی تولید خالص نظیر شوکهای تقاضای داخلی تعیین میگردد و شوک دائمی تولید خالص در اهمیت دوم قرار دارد.