چکیده:
بخش کشاورزی با نقش پذیری اصلی در نظام اقتصادی روستا، زمینه تحول آن را در ابعاد مختلف محیطـی، اجتمـاعی و اقتصادی را فراهم نموده است . از این رو میتواند نقش مهمی در تحقق توسعه پایدار روستایی ایفاء نماید. برای تحقق این امر، منابع سرمایه ای طبیعی، اجتماعی، انسانی و مالی از اهمیت برخوردار هستند. در این میان ، سرمایه مالی دارای نقش بیشتری است . مزیت مکانی نسبتا پایین روستا به همراه منابع سرمایه مالی کم در آن ، سبب شده تا جریان سـرمایه بـه بخش کشاورزی کاهش یابد. این چالش ، سبب شده تا دولت حمایت بخش کشاورزی را با توجه به نظام بهره برداری فردی در قالب طرح اعطای اعتبارات خرد مدنظر قرار دهد. اجرای این طرح ، اثراتی بر ابعاد مختلـف توسـعه سـکونتگاه هـای روستایی داشته است . این مقاله ، سعی نموده با رویکردی پیامدگرا به تبیین اثرات اجتماعی – اقتصادی آن بپردازد. روش تحقیق در این مقاله ، توصیفی – تحلیلی است . محدوده جغرافیایی مـورد مطالعـه دهسـتان کرسـف و جامعـه آمـاری، روستاییان و کارشناسان کشاورزی و مالی آن دهستان بوده است . با توجه به دو جامعـه آمـاری مـورد مطالعـه ، از کـل واحدهای بهره بردار که در بین سالهای ٨٥- ٩٢حداقل یکبار وام دریافت کرده اند، ١٥٧ نفر با استفاده از فرمـول تعیـین حجم کوکران به عنوان حجم نمونه مشخص شده و نمونه گیری این جامعه آماری با روش طبقه ای و تصادفی صورت گرفته است . از جامعه کارشناسان با توجه به اهمیت معیار سطح دانش و آگاهی آنها از مسئله ، با نمونه گیری هدفمند ١٥ نفـر از کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و بانک کشاورزی انتخاب شده است . برای تحلیل اطلاعات تکنیـک آزمـون T تـک نمونه ای مورد استفاده قرار گرفت . نتایج تحقیق حاکی از آن است که اعتبارات خرد کشاورزی تاثیر یکسان و یکپارچه بر شاخص های ابعاد توسعه بویژه ابعاد اجتماعی – اقتصادی ندارد و سازوکار اجرایی اعطای اعتبارات خرد کشاورزی متـاثر از رویکرد سنتی (رشد اقتصادی) از کارآمدی لازم برخوردار نیست . در این ساختار، مدیریت متمرکز (از بالا به پـایین ) و روابط رسمی و قانونی سبب شده تا منابع مالی ماهیتی محلی و متکی بر پس اندازهای خرد مـردم نبـوده و از پایـداری برخوردار نباشد.
Considering the important role of agriculture sector in the rural economy, it has caused the development of rural economy in various environmental, social and economic aspects. Thus it can play a significant role in achieving sustainable rural development. To achieve such goals, a particular value must be given to natural, social, human and financial capital resources. Among these, financial capitals receive the highest level of importance. According to the relatively small amount of local benefits of villages along with limited financial resources, less capital flows can be seen to the agriculture sector. Due to the individual exploitation system in the form of micro-credit granting, this condition has caused government give an important value to the supporting procedures of agricultural sector. Karasf in Khodabande county of Zanjan province is one of those rural districts whose share of agriculture sector in its economy is highly remarkable. The relatively low income of farmers in this region together with bureaucratic mechanism of banking system to finance resources of agricultural sector provoked farmers to utilize micro-credits. As in the years of 1385-1392 about 30 thousands of credits was granted to the farmers of this region. Approximately about 66 billion Tomeans of microcredits allocated to this region. It has been concluded to some effective results for villagers in agricultural sector and consequently for the rural development of the study area of the project. the present research we are trying to evaluate the effectiveness of such credits which have been mainly used in agricultural sector. In this regard the following fundamental question raised:
- In which ways the allocated agricultural micro credits are being used?
- What are some socioeconomic effects of microcredits on the rural district and its nearby villages?
- What factors influence the effectiveness of agricultural microcredit in the intended rural area?
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره (١): انگاره های نظری نحوه اثربخشی مثبت اعتبارات خرد مؤلفه ها انگاره سنتی انگاره جدید هدف سرمایه گذاری، سوداگری سرمایه و سودآوری توانمندسازی و رفع فقر از طریق به جریان انداختن سرمایه وایجاد فرصت اشتغال ، تقویت ثروت اجتماعی و تولید مخاطبان تولیدکنندگان و کشاورزی بزرگ و غالبامردان روستاییان و فقرا با اولویت زنان منابع مالی مورد نظر منابع دولتی و بازار سرمایه بیرونی و شهری منابع محلی و پس اندازهای خرد مردم محلی شیوه مدیریت متمرکزو از بالا به پایین غیرمتمرکز و متکی به مردم سازمان کار دولتی با بنگاه های مالی و سازمان های بزرگ متنوع ، شبکه ای و متناسب با اندازه اقتصادی شیوه فعالیت روابط رسمی و قانونی روابط غیررسمی در چارچوب قواعد بومی منبع : عمادی، ١٣٨٤: ١١- ١٢.
از این رو، ضروری است در کشور و ناحیه مورد مطالعه تفکر حاکم بر اعطای اعتبارات خرد مبتنی بر اصول زیر مورد بازبینی قرار گیرد: - هدف ؛ توانمندسازی و رفع فقر از طریق به جریان انداختن سرمایه و ایجاد فرصت اشتغال ، تقویت ثروت اجتماعی و تولید باشد؛ - مخاطبان ؛ روستاییان و فقرا با اولویت زنان باشند؛ - منابع مالی مورد نظر؛ منابع محلی و مبتنی بر پس اندازهای خرد مردم محلی باشد؛ - شیوه مدیریت ؛ غیرمتمرکز و متکی به مردم باشد؛ - سازمان کار؛ متنوع ، شبکه ای و متناسب با اندازه اقتصادی باشد و نهایتا؛ - شیوه فعالیت ؛ مبتنی بر روابط غیر رسمی در چارچوب قواعد بومی باشد."