چکیده:
توانمندسازی یکی از اجزای لازم برای رسیدن به توسعه پایدار به حساب میآید؛ به گونهای که، دستیابی به توسعه پایدار، بدون توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه امکانناپذیر توصیف میشود. در این تحقیق تلاش شده است تا موانع و محدودیتهای توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی خانـوارهای روسـتایی تحت پوشش کمیته امـداد سیستان، مورد کنکاش قرار گیرد. روش تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی و بررسیهای میدانی با استفاده از تکمیل پرسشنامه های روستا و خانوار و تکمیل فرم های مشاهدات میدانی بوده است. جامعه آماری تحقیق را خانوارهای روستایی تحت پوشش کمیته امداد در منطقه سیستان تشکیل میدهد. برای تعیین حجم نمونه خانوار، ابتدا روستاهای با بیش از 50 خانوار تحت پوشش کمیته امداد شناسایی گردید و با توجه به تعداد این روستاها و به کارگیری فرمول های شارپ و اصلاحی، 40 روستا به عنوان روستاهای نمونه تعیین گردید. سپس با توجه به تعداد خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد در روستاهای نمونه و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 341 خانوار به عنوان حجم نمونه خانوار محاسبه شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات، از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیلهای آماری و فضایی با استفاده از نرمافزارهای Expert Choice، SPSS وArcGIS صورت گرفته است. نتایج حاکی از وجود اختلاف معنی دار در شدت موانع و محدودیتهای اقتصادی و اجتماعی روستاهای واقع در شهرستانهای مرزی سیستان با سایر روستاهای واقع در این منطقه است. همچنین بر اساس تحلیلهای فضایی، نواحی شمال شرقی و غرب این منطقه، دارای بیشترین و نواحی جنوب شرقی آن دارای کمترین شدت موانع و محدودیتها برای توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی هستند. از طرف دیگر، نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (One-Way Anova) موید آن است که تاثیر محدودیت های منابع آب، بر فعالیت های معیشتی با ضریب 502/0 و درآمد و اشتغال با ضریب 378/0، به ترتیب مهم ترین موانع و محدودیت های اقتصادی و مشکلات سازمانی با ضریب 490/0 و ویژگی های شخصیتی یا فردی سرپرست خانواده با ضریب 436/0 به عنوان مهم ترین موانع و محدودیتهای توانمندسازی اجتماعی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد ساکن در این منطقه به حساب می آید.
Although poverty is a global problem, it is more drastic in villages and is considered as the most prominent problem of rural areas. Therefore, poverty alleviation, providing basic needs, and empowering the poor play important roles in rural development. In this way, rural development can be even introduced as an approach to poverty alleviation in rural areas. Regarding the fact that Iranian Rural society is noticeably confronted with unemployment (overt and covert), it can be said that empowering of villagers is a good strategy to resist against poverty and unemployment. So, different welfare organizations and institutions have been launched in Iran following supportive strategies for fighting against poverty and income inequalities as well as empowering of rural societies.
Imam Khomeini Relief Committee is one of these institutions that has been established by the purpose of recognizing material and spiritual deprivation of people and deprived classes in order to alleviate poverty by providing financial, health care, and educational services, together with self-sufficiency programs for the poor and needy. Even though the mentioned institution has already offered valuable services in Sistan to support the process of antipoverty, the drastic reduction in Helmand water and loss of livelihood activities have caused a majority of rural households in the region completely lose their sources of income. Then, the number of poor people and those under the protection of supportive-relief organizations has been increased.
Considering the increasing and alarming trends in the number of households protected by the Relief Committee, it is inevitable to recognize barriers and constraints facing economic and social empowerment of rural households under the protection of this institution in order to identify effective factors through which we can make better decisions toward the empowering of this group of society. This research intends to recognize barriers and constraints facing the economic and social empowerment of rural households under the protection of relief committee in Sistan villages as well as investigating their range of effectiveness and the most important ones.
خلاصه ماشینی:
از طرف دیگر، نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (One-Way Anova) مؤید آن است که تأثیر محدودیت های منابع آب، بر فعالیت های معیشـتی بـا ضـریب ٠/٥٠٢ و درآمـد و اشتغال با ضریب ٠/٣٧٨، به ترتیب مهم ترین موانع و محدودیت هـای اقتصـادی و مشـکلات سـازمانی بـا ضـریب ٠/٤٩٠ و ویژگیهای شخصیتی یا فردی سرپرست خانواده با ضریب ٠/٤٣٦ به عنوان مهم ترین موانع و محدودیت هـای توانمندسـازی اجتماعی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد ساکن در این منطقه به حساب میآید.
به هـر حـال، بـا توجـه بـه پیشینه مطرح، با وجود آن که تاکنون عوامل مؤثر بر توانمندسازی روستاییان در ابعاد مختلف مـورد بررسـی و ارزیابی قرارگرفته ، ولی در هـیچ یـک از ایـن پـژوهش هـا، موانـع و محـدودیت هـای توانمندسـازی اقتصـادی و اجتماعی خانوارهای روستایی تحت پوشش کمیته امداد بررسی نشده است .
A. (2011), Measurement of Social Empowerment of Farmers in SHGS: Evidence from India, International NGO Journal, Vol. 6(12), December 2011, pp.