چکیده:
در راستای سیاست کلی نظام پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به منظور محرومیت زدایی و توسعه روستاها یکی از برنامه هایی که در دستور کار قرار گرفته است ، اجرای طرح هادی روستایی جهت تامین عادلانه امکانات از طریق تحول کالبدی- فیزیکی روستا، ایجاد تسهیلات اجتماعی- تولیدی، تامین خدمات عمومی و بهبود مسکن روستاییان بوده است . اثرات طرحهای هادی محدود به تغییراتی در بافت کالبدی بوده و در اجرای آن به عامل اقتصادی کمتر توجه شده است . تحقیق حاضر با هدف ارزشیابی پیامدهای کالبدی و به تبع آن اقتصادی اجرای طرح هادی و تاثیر آن بر تحولات روستاهای شهرستان کرمانشاه انجام شده است . روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی و پیمایشی بوده است . با استفاده از فرمول کوکران از بین ٢٤٦٧ نفر سرپرست خانوار ساکن ١٠ روستای محدوده بررسی، ٣٤٠ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده است . ابزار تحقیق ، پرسشنامه خانوار روستایی حاوی سوالاتی با طیف لیکرت بوده که روایی آن توسط متخصصین موضوعی و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ تایید شده است (مقدار آلفای بعد کالبدی=٠/٨٨٢، مقدار آلفای بعد اقتصادی=٠/٨٨٦). یافته ها نشان داد که اجرای طرح هادی به رغم برخی کاستیها در توسعه فضای سبز، مکانیابی دفع فاضلاب و زباله ، تاثیری نسبتا مطلوب بر تحول کالبدی و به تبع آن اقتصادی روستاهای مورد بررسی داشته است . با این وجود در مواردی چون افزایش سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال تحول چشمگیری مشاهده نشده است . تحلیل عوامل موثر بر اجرای طرح هادی نیز حاکی از این بوده است که روستاهای با موقعیت پایکوهی، جمعیت بیشتر و فاصله ٢٠-١٠ کیلومتر از شهر کرمانشاه تحولات کالبدی و اقتصادی بیشتری داشته است . از این رو به منظور جبران مشکلات موجود در پیامدهای کالبدی و اقتصادی ضروری است قبل از اجرای طرح هادی، سازمانها و نهادهای درگیر در توسعه روستایی طی تمهیدات قانونی ملزم به هماهنگی و ایفای نقش موثر در فرآیند اجرای طرح گردند.
One of the implemented plans in this case is the rural guide plan which is prepared and implemented by Islamic Revolution Housing Foundation since 1362. Guide plan, as an outer variable, has impacts on rural structures including these four dimensions: physical, economic, social and environmental. In villages of Kermanshah County, lack of educational, health care and business services along with inappropriateness of rural passages, lack of housing resistance against natural disasters and consequently the increase of migration from villages to cities lead to preparing and implementing guide plan in some villages. So, in this county the guide plan has been implemented in 7.40 percent of the region (56 villages) before 2012. It seems that its impacts have been less than what is expected and its implementation is limited to some changes in physical texture and economic factors have been less considered. Therefore, this study tries to answer this question that to what extent does guide plan implementation lead to physical and economic change in the studied villages? What kind of relation is between physical and economic impacts of the plan? And regarding situational and population factors, is there a meaningful difference in physical and economic impacts of guide plan implementation in the studied villages?
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره (٢): گویه های ارزشیابی طرح هادی روستاهای مورد بررسی بعد شاخص گویه کیفیت بهداشت ١- مکانیابی مناسب دفع فاضلاب ٢- مکانیابی مناسب دفع زباله ٣- دفع مناسب آبهای سطحی بهبود معابر ١-تعریض معابر داخل روستا ٢- افزایش معابر آسفالته ٣- میزان جدولگذاری معابر روستا ٤- میزان اصلاح مسیر پیادهرو ٥- میزان معابر سنگفرش شده ٦- تناسب معابر اصلی روستا با توجه به حجم رفت و آمد ٧- کیفیت پوشش معابر ٨- میزان رعایت شیب در معابر کالبدی کیفیت مسکن ١- میزان افزایش واحدهای مسکونی نوساز با مصالح بادوام ٢- مناسب بودن مساحت قطعات مسکونی پیشنهادی با توجه به فعالیت تولیدی وضعیت کاربریها و خدمات ١- میزان توسعه کاربریهای اداری(بانک ، پست بانک ، دفتر پست ، دفتر آی سی تی روستایی و غیره)٢- میزان توسعه کاربریهای بهداشتی- درمانی ٣- میزان توسعه کاربریهای فرهنگی - ورزشی٤- میزان توسعه کاربریهای آموزشی ٥- میزان استفاده از اراضی خالی در محدوده بافت روستا ٦- جهت مناسب توسعه روستا ٧- میزان توسعه فضای سبز ٨- میزان توسعه خدمات زیربنایی (آب، برق و تلفن ) وضعیت فعالیت و اشتغال ١- میزان افزایش فرصت های اقتصادی جدید ٢- میزان افزایش اشتغال در بخش خدمات ٣- میزان افزایش اشتغال در بخش صنایع سبک و کارگاهی ٤- میزان کاهش مهاجرت جمعیت فعال اقتصادی به شهر ٥- میزان افزایش اشتغال زنان اقتصادی میزان سرمایه گذاری ١- میزان سرمایه گذاری در بخش صنایع سبک و کارگاهی ٢- میزان سرمایه گذاری جهت نوسازی واحدهای مسکونی ٣- میزان سرمایه گذاری در بخش خدماتی- تجاری ٤- میزان جذب سرمایه گذاری غیر بومی ٥- میزان مشارکت اقتصادی مردم در تکمیل طرح ٦- میزان افزایش وسائل نقلیه تغییرات قیمت و تقاضا ١- میزان تغییر قیمت اراضی زراعی ٢- میزان تغییر قیمت واحدهای مسکونی در معابر فرعی ٣- میزان تغییر قیمت واحدهای مسکونی مشرف بر معبر اصلی ٤- میزان تغییر تقاضا برای خرید اراضی زراعی اعتبارات و هزینه ١- میزان استفاده از اعتبارات جهت مقاومسازی و نوسازی مساکن ٢- میزان اعتبارات تخصیص یافته به روستا جهت اجرای طرح ٣- میزان کاهش هزینه زندگی از طریق دسترسی به خدمات منبع : عظیمی و همکاران،١٣٨٤: ٢٨؛ عنابستانی و اکبری،١٣٩١: ٩٧؛ عزیزپور و همکاران،١٣٩٠: ٧٤؛ عظیمی و همکاران،١٣٩٠: ٨٩ ابزار پژوهش پرسشنامه خانوار روستایی بوده است که روایی آن از طریق بهرهگیری از نظرات متخصصین موضوعی تأیید گردید."
(
, 
, 
)
