چکیده:
در مقاله حاضر به بررسی روند تحولات شهرنشینی و همچنین روند تـعـیـیـرات جمعیتی در تهران پرداخته شده و روند مهاجرت به کلانشهر تهران به بحث گذاشته می شود . تهران با 52 نقطه شهری پیرامونی و دوازده شهرستان تابعه خـود مـجـمـوعـه شهری را در مقیاس ملی و منطقه ای به نام ” مجموعه شهری تهران “ به وجود آورده است که می تواند نمونه ای شاخص از پدیده ی ” بیش از حد شهری شدن “ با حاکمیت الگوی نامناسب و بیمار گونه ی می باشد که، در توزیع فضایی سکونتگاه های شـهـری نـامـوزون و بـروز
پدیده هایی همچون حاشیه نشینی و زاغه نشینی، شهرهای حاشیه ای فاقد اسـتـانـداردهـای مطلوب زندگی و ... نقش به سزایی ایفاء می نماید . در مقاله حاضر به بـررسـی مـدل هـای گسترش فضایی کلانشهرها پرداخته می شود و با توجه به تحلیل اطلاعات جمعیتی شـهـر تهران به ارائه مدل گسترش فضایی مجموعه شهری تهران پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
". همراه بوده است (وزارت کشور، ٢٠٠٣، ص ٥٠) به ین ترتیب توسعه جمعیتی تهران به عنوان ;شهر مسلط ; ملی بسط پیدا کرد و ین پدیـده به صورت رشد سریع جمعیت شهرهای استان ، بدیل تعداد زیادی از روستاها به شهر و شهـرک ، یجاد شهرک ها و شهرهای جدید و شکل گیری نبوه کانون های خـوابـگـاهـی ، کـارگـاهـی و حاشیه نشینی تمامی سطح استان را تحت تأثیر جدی خود قرار داد و در طول فقط یک دهه سـه می یون نفر به آن اضافه شد.
هـمـواره اخـتـلاف چشمگیری ین نرخ رشد جمعیت منطقه شهری تهران با شهر تهران وجود داشته و در منـطـقـه شهر تهران جمعیت با شتاب بیشتری نسبت به خود شهر تهران در حال افز یش می بـاشـد بـه طوری که طی سه دهه گذشته در حالی که جمعیت شهری محدوده قانونی تهران حـدود ٢/٥ بر بر شده و از ٢/٧٢ به ٦/٧٦ میلیون نفر رسیده است ، جمعیت بقیه مناطق استان تـهـران ٤/٩ بر بر شده است و ین در حا یست که روند تحولات رشد شهری تهران ازسال ١٩٦٦به بـعـد بـه مرحله ی اشباع در جذب جمعیت رسیده و شهرهای خودرو در حوزه شهری یرامون تهـران بـه نوعی در برون فکنی اقشار آسیب پذیر و مهاجرین کم بضاعت جایگاه جایگزین شهر تـهـران ر یدا کرده ند و ین مسئله خود می تو ند مبیین حرکت واگر یی سیل مهاجرت از شهر تهـران بـه سمت پیرامون آن و نتقال فراگیر بیماری بیش از حد شهرنشین شدن از تـهـران بـه سـایـر سکو تگاه های یرامونی آن باشد منابع اطهاری ، کمال ، مد یت گم گشته مجله معماری و شهرسازی ، دوره ششم ، شماره ٦ و ٧، ١٩٩٧."