چکیده:
شواهد نشان میدهد شیوههای درک، تفسیر و ارزیابی همسران از همدیگر و اتفاقاتی که در رابطهشان میافتد تاثیر عمدهای بر کیفیت رابطه آنها میگذارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر درمان طرحواره همسران در تغییر طرحوارههای سازش نایافته نخستین و کاهش گرایش به طلاق بود. در این پژوهش از طرح آزمایشی مورد منفرد خط پایه چندگانه استفاده شد. جامعه آماری دربرگیرنده، همسران خود ارجاعی یا ارجاع دادهشده به مراکز مددکاری و مشاوره و مرکز مشاوره دادگستری بود که از میان آنها با بهکارگیری نمونهگیری هدفمند 3 زوج (زن و شوهر) انتخاب شدند و طرحواره درمانی همسران به مدت 20 جلسه و با انجام پیگیری دوماهه اجرا گردید. از پرسشنامه جمعیت شناختی، پرسشنامه طرحواره یانگ و پرسشنامه گرایش به طلاق برای جمعآوری دادهها استفاده شد. دادههای بهدستآمده با استفاده از ترسیم دیداری، برآورد درصد بهبودی، درصد دادههای غیر همپوش، درصد دادههای همپوش، شاخص تغییر پایا و شاخص کوهن تحلیل شدند. نتایج نشان دادطرحواره درمانی همسران، طرحوارههای سازش نایافته نخستین همسران را به لحاظ بالینی و آماری تعدیل کرده و گرایش به طلاق همسران را کاهش داده و این کاهش به لحاظ بالینی و آماری معنیدار بود (RCI > 1.96 0.05, > (p. کاهش در شدت طرحوارههای سازش نایافته نخستین و گرایش به طلاق پس از پیگیری دوماهه نیز حفظشده و تغییرات ازلحاظ بالینی و آماری معنیدار بود ( RCI > 1.96 0.05, >p ). نظر به تاثیر درمان طرحواره همسران در تغییر طرحوارههای سازش نایافته نخستین و کاهش گرایش به طلاق،میتوان از طرحواره درمانی همسران بهعنوان یک مداخله کارآمد برای تعدیل طرحوارههای سازش نایافته نخستین و کاهش گرایش به طلاق همسران در شرف طلاق استفاده کرد.
The aim of this study was to investigate the effectiveness of the Hope-Focused marriage Enrichment program the marital adjustment and commitment. With this purpose in mind، 16 women living in the sixth district of Tehran were selected by volunteer sampling procedure and assigned randomly into experimental and control groups. First، both groups completed marital adjustment scale (Spanier، 1976) and marital commitment scale (Adams and Jones، 1997) as pretest. The experimental group participated in 5 sessions (10 hours) of Hope-Focused marriage enrichment program، while the control group was on the waiting list. After the sessions، both groups answered scales again as posttest. Data analysis using multivariate analysis of variance showed that there are significant differences between the experimental and control groups in terms of level of increase in marital adjustment، personal commitment، and structural commitment، and hope-based enrichment program has had an impact on these variables. However، there was no significant difference between two groups in level of moral commitment. The findings suggest that hope-focused marriage enrichment program that is a short-term and cost-effective method، can be an appropriate intervention for increasing the marital adjustment and commitment and enriching marital relationships.
خلاصه ماشینی:
از انگشت شمار پژوهش هاي انجام شده در ايران ، نتايج پژوهش يوسفي (١٣٩٠)، نشان داده که طرح واره درماني در تعديل گرايش به طلاق کارآمد است اما اثربخشي آن کمتر از مداخله مبتني بر نظام عاطفي بوئن بوده است .
اتکينسون (٢٠١٢)، بحث کرده که طرح واره درماني"يک گستره گسترده براي زوج درمانگران درزمينۀ ارزيابي و تمايز درون مايه هاي ناسازگار مرکزي زيربنايي آشفتگي رابطه همسران فراهم ميکند" اما هنوز در گستره زوج درماني و مشکلات ميان فردي خانواده و ازدواج ازنظر پژوهشي داراي محدوديت منابع است (اماني و همکاران ، ١٣٩٠).
(رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) زوج اول طبق جدول ٤، در زوج اول و در زن بالاترين درصد بهبودي در طرح واره سازش نايافته معيارهاي سخت گيران و داده هاي غير همپوش اثربخشي متوسط درمان و شاخص کوهن اندازه اثر بزرگ به دست آمده است .
در طرح واره سازش نايافته بي اعتمادي، درصد بهبودي ٣٣/٣٣ درصد اما غيرهمپوشي داده هاي مرحله درمان با خط پايه ٨٣/٣٣ درصد و شاخص کوهن ١/٩٦ بوده که اندازه اثر بزرگي محسوب مي شود.
نتايج به دست آمده نشان داد که درمان طرح واره همسران در تغيير طرح واره هاي سازش نايافته نخستين و کاهش گرايش به طلاق اثربخش است .
نتايج پژوهش نشان داد که کاهش در شدت طرح واره هاي سازش نايافته نخستين همه همسران در پايان مداخله اتفاق افتاده و اندازه اثرات تغيير از متوسط تا بزرگ بود.
Schema Therapy with Couples: a Practitioner’s Guide to Healing Relationships, John Wiley & Sons.