چکیده:
بیش از سه سال از مطرح شدن طرح خاورمیانه بزرگ توسط ایالات متحده امریکا، میگذرد، به تعبیر دولتمردان امریکا، سابقه طرح خاورمیانه بزرگ به گزارش توسعه انسانی سازمانمللمتحد درباره کشورهای عربی (۲۲ کشور عضو اتحادیه عرب) بازمیگردد که عدهای از نویسندگان عرب به سفارش برنامه توسعه ملل متحد( )، آن را در سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ تهیه نمودند. کالین پاول وزیرخارجه پیشین ایالات متحده امریکا نیز در چارچوب دمکراسیسازی امریکایی برای منطقه خاورمیانه بر گسترش دمکراسی، ایجاد جامعه مدنی و گسترش فرصتهای اقتصادی و اصلاحات آموزشی و بهبود حقوق زنان تاکید نمود. آنچه با توجه به روندهای جاری امنیتی - راهبردی به چشم میخورد، طرح مزبور ابهامات بسیاری دارد و از منظری امریکایی به منطقه خاورمیانه مینگرد. بر این اساس نوشتار حاضر میکوشد تا اهداف روانی - امنیتی طرح خاورمیانه بزرگ از سوی ایالات متحده را مورد بررسی و امعان نظر قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"طرح خاورمیانه بزرگ با تأکید بر ایجاد دمکراسی، افزایش فرصتهای اقتصادی، فقر آموزشی کودکان در منطقه خاورمیانه ، با توجه به روندهای یکجانبه گرایی نظامی - سخت افزاری امریکا که برخاسته از رویکرد ایدئولوژیک نخبگان نومحافظه کار است ، بیشتر به منزله سیاست اقناع (٣) و مهندسی افکار عمومی است که با توجه به دگرگونیهایی که از دوران پساجنگ سرد (از سال ١٩٩١ تاکنون ) به دلیل تغییر در قواعد بازی بین المللی، رخ داده است ، روند ژئوپلیتیکی حاکم بر سیاستگذاریهای خود را تا حدی کمرنگ تر نموده است و مقوله های نرم افزاری فرهنگی، ادراکی - روان شناختی، به ویژه با توجه به انقلاب آزاد اطلاعاتی و شبکه گسترده جهانی ناشی از فروپاشی نظام دو قطبی و پیامدهای تهدیدات مشترک(٤) پس از وقایع ١١ سپتامبر را مدنظر قرار داده است .
١٦ نتیجه گیری پس از رویداد ١١ سپتامبر ٢٠٠١، امریکا، تروریسم را دشمن شماره یک خود میداند و با توجه به آنکه قواعد بازی بین المللی دگرگونیهای اساسی یافته است و در دوران پسا جنگ سرد، مقوله های نرم افزاری امنیتی - راهبردی در کنار جنبه سخت افزاری سیاستگذاریهای یکجانبه گرایانه امریکا، کارکرد ویژه ای را در زمینه شکل دهی به افکار عمومی و مشروعیت بخشی به اقدامات هژمونیک گرایانه امریکا، ایفا میکنند، طرحهایی چون طرح خاورمیانه بزرگ بر اساس فضای خاص سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خاورمیانه و نارساییهای موجود در زمینه توسعه اقتصادی و فرهنگی، مقوله هایی چون حقوق بشر و تبعیض نسبت به زنان مطرح میگردد تا انگاره سازیهای مطلوب نسبت به اقدامات نظامی سخت افزارانه امریکا در افغانستان و عراق و اقدامات امنیتی - راهبردی یکجانبه گرایانه آن کشور در فضای نظام بین الملل سلسله مراتبی متمایل به تک قطبی،(١) ایجاد گردد."