چکیده:
کتاب روضه المتقین فی شرح اخبار الائمه المعصومین (ع) تالیف ملا محمد تقی مجلسی (ع)، شرحی کامل بر کتاب من لایحضره الفقیه است. شارح که در اواخر عمر شریفش به نگارش این اثر پرداخته، عصاره حیات علمی اش را در آن به یادگار گذاشته است. در این نوشته سعی شده ضمن بررسی شخصیت مولف به صورت مختصر، به توضیح فعالیت های حدیثی او در این کتاب پرداخته شود. این فعالیت ها در محورهایی کلی چون: فقه الحدیث، تخریج احادیث، شرح عبارت های شیخ صدوق (ره) و مستندسازی آن ها، جمع آوری فتاوای فقهای دیگر و شرح مشیخه تحقق یافته است.
خلاصه ماشینی:
""/> علاوه بر این، اسامی راویان را نیز در شرح رجال و شرح مشیخه در نسخههای گوناگون بررسی کرده که این نیز تأثیر فوقالعادهای در بررسی سند دارد؛ مانند مورد زیر: مجلسی اول( حدیثی را از دو کتاب الکافی<FootNote No="495" Text=" الکافی، ج۶، ص۲۰۴.
لفظ «ضرب» مشترک است بین «زدن» و «نوع» و شارح به خوبی فهمیده است که ضرب در حدیث به معنای دوم است؛ در این صورت، نه تعارضی بین صدر و ذیل روایت به وجود میآید و نه تعارض با روایات دیگر که بر ضربتین یا یک ضرب در هر دو صورت دلالت میکند؛ علاوه بر اینکه ظاهر حدیث بدون در نظر گرفتن تمام اینها، به معنای دوم است و حمل بر معنای اول، به تأویل و توجیه نیاز دارد.
پی بردن به تقیهای بودن حدیث، کار بسیار مشکلی است و در غالب موارد، فقها آن را تنها به صورت احتمال و دستبالا در قالب گمان قوی مطرح میکنند؛ برای مثال، شیخ صدوق در الفقیه پس از اینکه حدیثی در تبیین اجزای اذان نقل میکند، میگوید: هذا هو الأذان الصحیح لایزاد فیه و لا ینقص منه و المفوضة لعنهم الله قد وضعوا أخبارا و زادوا فی الأذان «محمد و آل محمد خیر البریه» مرتین و فی بعض روایاتهم بعد أشهد أن محمد رسول الله( «أشهد أن علیا ولی الله» مرتین و منهم من روی بدل ذلک «أن علیا أمیرالمؤمنین حقا» مرتین<FootNote No="528" Text=" من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۲۹۰.
"/> شایان ذکر است، شارح اگرچه در مقدمۀ شرح مشیخه یکی از علتهای پرداختن به بررسی اسناد کتاب را علیرغم اعتقاد به صحت تمام احادیث آن، رجحان روایت برتر سندی هنگام تعارض میداند، ولی به جهت اخباری بودنش به ندرت به آن عمل کرده است."