چکیده:
توجه به ویژگی «گذرایی» افعال، نقش مهمی در حوزه محتوا و به طور خاص درک مطالب کتب آموزشی، بویژه آموزش زبان دارد؛ یعنی در سطح پایه درک مطلب خواندن کتب آموزشی و سوادآموزی، بندهای با گذرایی بسیار بالا و بهتدریج در سطوح بعدی، گذرایی با مقیاسهای بعدی باید لحاظ شود. هدف این پژوهش، توصیف و تحلیل موردی کتاب «خواندن و نوشتن فارسی دوره مقدماتی نهضت سوادآموزی» با استفاده از نظریه یادگیری زبانبنیاد هالیدی (1993) در زمینه کاربرد ساختهای با میزان گذرایی بالا و بنیادی در گفتار کودکان و همچنین دیدگاه هالیدی و متیسن (2004) درباره «گذرایی» از طریق بررسی فرآیندهای فعلی، از دیدگاه فرانقش اندیشگانی است. بر این اساس میتوان با بررسی گذرایی افعال موجود و تعیین بسامد وقوع آنها در کتاب مورد بحث، به میزان گذرایی کتاب پایه سوادآموزی دست یافت. نتایج نشان میدهد که میزان گذرایی بندها در این کتاب حدود 47% پایین است و اغلب بندها دارای فعلهای ذهنی و رابطهای هستند و در مرحله بعد، فعلهای مادی قرار میگیرند؛ در حالیکه در سطح پایه سوادآموزی، متن باید گذرایی بالایی داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
بررسی گذرایی کتاب «خواندن و نوشتن دورۀ مقدماتی نهضت سوادآموزی» از منظر فرانقش اندیشگانی ابراهیم رضاپور مریم جلیلی دو آب چکیده توجه به ویژگی «گذرایی» افعال، نقش مهمی در حوزۀ محتوا و به طور خاص درک مطالب کتب آموزشی، بویژه آموزش زبان دارد؛ یعنی در سطح پایۀ درک مطلب خواندن کتب آموزشی و سوادآموزی، بندهای با گذرایی بسیار بالا و بهتدریج در سطوح بعدی، گذرایی با مقیاسهای بعدی باید لحاظ شود.
هدف این پژوهش، توصیف و تحلیل موردی کتاب «خواندن و نوشتن فارسی دورۀ مقدماتی نهضت سوادآموزی» با استفاده از نظریۀ یادگیری زبانبنیاد هالیدی (1993) در زمینۀ کاربرد ساختهای با میزان گذرایی بالا و بنیادی در گفتار کودکان و همچنین دیدگاه هالیدی و متیسن (2004) دربارۀ «گذرایی» از طریق بررسی فرآیندهای فعلی، از دیدگاه فرانقش اندیشگانی است.
تمام افعال کتاب مورد نظر با توجه به نوع فرآیند موجود در آنها و بر اساس دیدگاه هالیدی و متیسن استخراج شده و سپس با توجه به دیدگاه آنها دربارۀ تأثیر فرآیندها در میزان گذرایی، به توصیف و تحلیل دادهها پرداخته است.
در این پژوهش انواع فرآیندهای کتاب مورد بحث بر اساس 6 نوع تقسیمبندی هالیدی و متیسن (2004) گروهبندی شده و سپس بنابر نظریۀ آنها پیرامون فرآیندهای دارای گذرایی بالا و پایین، دوباره دستهبندی و در نمودار و جدول ارائه شدهاند.
نتایج نشان میدهد که میزان گذرایی بندها در کتاب مورد بحث حدود 12% پایین است و اغلب بندها دارای فعلهای ذهنی و رابطهای هستند و در مرحله بعد، فعلهای مادی قرار میگیرند.