چکیده:
امروزه با افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین و به دنبال آن افزایش بی رویه وسایل نقلیه و وابستگی الگوی زندگی شهری به آنها، تحقق توسعه پایدار به عنوان یکی از مهم ترین مسائل شهری مطرح شده است. از این رو پیاده مداری که هدف آن بازیابی و توسعه فضاهای پیاده شهری و مقدم دانستن عابران پیاده به عنوان مهم ترین عناصر شهری است، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین این پژوهش با فرض اینکه تقویت پیاده مداری در تحقق توسعه پایدار شهری موثر است، به دنبال آن است که شاخص های موثر بر پیاده مداری را درنمونه های مورد مطالعه (خیابان بوعلی واکباتان شهر همدان) ارزیابی کند. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و با استفاده از ابزارهای رایج کتابخانه ای و مشاهده میدانی انجام شده است. اصلی ترین شاخص های خیابان پیاده مدار از طریق مرور ادبیات داخلی و خارجی و پیشینه پژوهش استخراج گردیده، سپس به ارزیابی معیارها در نمونه های مورد مطالعه پرداخته شده است و از مدل فرایند تحلیل شبکه (ANP) جهت وزن دهی به معیارها و زیرمعیارها و مقایسه دو خیابان استفاده شده است و یافته های پژوهش نشان می دهد که خیابان بوعلی نسبت به خیابان اکباتان امتیاز بالاتری را کسب نموده است؛ بنابراین خیابان بوعلی برای تبدیل به محور پیاده مدار در اولویت قرار می گیرد؛ همچنین پیشنهاد می شود که با در نظر گرفتن ترتیب اولویت معیارها، سیاست گذاری هایی در جهت ارتقای معیارهای«حرکتی- دسترسی»، «اجتماعی- اقتصادی»، «فعالیتی– حرکتی» و «کالبدی-زیست محیطی» انجام گیرد که لحاظ نمودن این موارد می تواند گام مهمی درجهت ایجاد قابلیت پیاده مداری و در نهایت تحقق توسعه پایدار شهری محسوب شود.
Because of continuous increase in urban population and subsequent increase in number of vehicles and dependency of urban lifestyle on them، having continuous development is one of the most important problems of urban areas. So، walkability with the goal of retaining and developing urban walkable areas and priority of the pedestrians as the most important element، is being more and more noticed. So the current study with the hypothesis of: Improving walkability is effective in sustained urban development، wants to assess effective elements on walkability on the study samples: Bu-Ali & Ekbatan streets in Hamedan. The study is a descriptive-analytic study and has been done by common library tools and field watching. The basic elements of a walkable street is extracted from literature and previous studies، then has assessed them by ANP model for comparing the two streets. The findings show that Bu-Ali street has a higher scale in compare with Ekbatan street، therefore، Bu-Ali street is the first priority in terms of converting to a pedestrian-oriented area. It is recommended as well to consider respective order of categories to make policies for improvements in movement-accessibility، socio-economic، activity-movement and physical-environmental criteria. So these can create a significant advancement increasing the ability to make a pedestrian-oriented area and then a sustained city development.
خلاصه ماشینی:
اصلی ترین شاخص های خیابان پیاده مدار از طریق مرور ادبیات داخلی و خارجی و پیشینه پژوهش استخراج گردیده ، سپس به ارزیابی معیارها در نمونه های مورد مطالعه پرداخته شده است و از مدل فرایند تحلیل شبکه (ANP) جهت وزن دهی به معیارها و زیرمعیارها و مقایسه دو خیابان استفاده شده است و یافته های پژوهش نشان می دهد که خیابان بوعلی نسبت به خیابان اکباتان امتیاز بالاتری را کسب نموده است ؛ بنابراین خیابان بوعلی برای تبدیل به محور پیاده مدار در اولویت قرارمی گیرد؛ همچنین پیشنهاد می شود که با در نظر گرفتن ترتیب اولویت معیارها، سیاست گذاری هایی در جهت ارتقای معیارهای «حرکتی - دسترسی »، «اجتماعی - اقتصادی »، «فعالیتی – حرکتی » و «کالبدی -زیست محیطی » انجام گیرد که لحاظ نمودن این موارد می تواند گام مهمی درجهت ایجاد قابلیت پیاده مداری و در نهایت تحقق توسعه پایدار شهری محسوب شود.
لذا این پژوهش قصد دارد با ارزیابی شاخص های موثر بر پیاده مداری در دو خیابان بوعلی و خیابان اکباتان به عنوان دو محور از شش محور قدیمی و اصلی شهر همدان ،که محور اتصال بین فضاهای تاریخی - باستانی تپه هگمتانه ، میدان امام و آرامگاه بوعلی نیز می باشند، نقاط قوت و ضعف هریک را شناسایی کند و در نهایت با تحلیل این مقایسه راهکارهایی در زمینه پیاده مداری و در نتیجه تحقق توسعه پایدار شهری ارائه کند.