چکیده:
دسترسی مناسب به خدمات گردشگری، یکی از مهم ترین پارامترهایی است که نقش مهم و تعیین کننده ای در رفاه اجتماعی گردشگران و به طورکلی در عرصه حیات گردشگری دارد. با توجه به اینکه دسترسی به خدمات، حلقه ارتباط میان دو عنصر تقاضا (گردشگران) و عرضه (مراکز ارائه کننده) است، خدمات گردشگری کارا و مطلوب و توزیع بهینه و متناسب آن برای گردشگران و سایر استفاده کنندگان، به توازن و تعادل سایر کارکردهای گردشگری کمک شایان توجهی میکند؛ بنابراین، با کمک برنامه ریزی فضایی بهعنوان یکی از ابزارهای قدرتمند در زمینه تخصیص منابع به فضاها و مکان های دارای اولویت، می توان مکان های بهینه خدمات گردشگری را به بهترین نحو مشخص کرد. برهمیناساس، مهم ترین هدف پژوهش حاضر پهنه بندی مکان های بهینه عرضه خدمات گردشگری در استان فارس است که یکی از قطب های مهم گردشگری کشور بهشمار میرود؛ تا با این پهنهبندی، متناسب با ظرفیت هر مقصد، هم مدیریت بهتری بر گردشگران و نیازهایشان انجام شود و هم مقصدهایی که از نظر خدمات، موانع و محدودیت هایی دارند، شناسایی شوند و مشکلات آنها برطرف شود. این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. در ابتدا، معیارهای خدمات گردشگری، با استفاده از تکنیک دلفی تعیین شدند و سپس وزن دهی معیارهای مربوط به روش سلسلهمراتبی فولر انجام گرفت. در مرحله بعد، با استفاده از مدل های بهینه سازی MAPPAC و مدل شبکه عصبی مصنوعی، پهنه های مناسب خدمات گردشگری مشخص و رتبه بندی شدند. یافته ها نشان می دهد بخش های سیاسی شهرستان اقلید، سپیدان، بوانات، ممسنی و... از کمترین امکانات برخوردارند و باید در اولویت توسعه قرار گیرند و درمقابل، امکانات بخش های سیاسی شهرستان شیراز، مرودشت، زرقان و... ، بهتر و مناسب تر از دیگر بخش هاست. همچنین ارزیابی مدل ها از واقعیت توسط کارشناسان انجام شده و آن ها معتقدند نقشه نهایی مدل شبکه عصبی مصنوعی، با واقعیت های موجود مطابقت بیشتری دارد.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ، ابتدا معیارهای برنامه ریزی فضایی خدمات گردشگری با روش دلفی تعیین شدند و سپس برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش وزن دهی سلسله مراتبی فولر بهره گرفته شد.
برهمین اساس ، در این پژوهش از تکنیک MAPPAC که روشی ذهنی و مبتنیبر نظر کارشناسان است ، پهنه های مناسب و مورد نیاز خدمات گردشگری، رتبه دهی و اولویت بندی شدند.
اولویت بندیمناطق بهینۀخدمات گردشگریبااستفاده ازتکنیک MAPPAC(نقشۀنهایی ) منبع :نگارندگان شبکۀعصبیمصنوعی پس از اولویت بندی مناطق بهینۀ خدمات گردشگری با روش ذهنی MAPPAC، در این قسمت با استفاده از روش شبکۀ عصبی مصنوعی که روشی عینی و مبتنیبر داده هاست ،مناطق بهینۀ خدمات گردشگری مشخص می شود و برای اینکه نتایج شبکۀ عصبی از کارایی و قدرت پیش بینی بهتری برخوردار باشد، ابتدا باید مقادیر ٢٢ شاخص مربوط ، به معیار اصلی اضافه شوند تا تعداد لایه های ورودی شبکه کاهش یابد.
از این رو، برای دستیابی به این سطح از برنامه ریزی، ابتدا شاخص های مورد نظر با مدل فولر وزن دهی شدند و سپس با استفاده از مدل های بهینه سازی و رتبه بندی MAPPAC و شبکۀ عصبی مصنوعی، پهنه بندی و اولویت گذاری پهنه های مناسب خدمات گردشگری استان صورت گرفت .
چنانکه در جدول ٧ مشاهده می شود، بخش های شهرستان اقلید، سپیدان ، بوانات ، ممسنی، قیروکارزین ، فیروزآباد، فراشبند، جهرم ، خنج ، زرین دشت ، گراش ، لامرد و مهر حداقل امکانات را دارند و مدیران و برنامه ریزان گردشگری باید در برنامه ریزی، این مناطق را در اولویت قرار دهند.