میدان های منطقه ای و هژمونی در بین النهرین مقاله

منطقه بین النهرین به عنوان یک میدان تاریخی مهم، فضایی برای رقابت قدرت ­های بزرگ در طول تاریخ بوده است. پس از سرنگونی رژیم بعثی عراق و پدید آمدن یک خلاء ساختاری در این کشور و نیز موج­ های فزاینده­ بیداری اسلامی، منطقه بین النهرین به عرصه­ای برای کسب هژمونی میان سه کشور ایران، ترکیه و عربستان تبدیل شد. این سه کشور برای سلطه بر منابع ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک در این منطقه، به رقابت­ها و تنش­های گوناگونی دست زده­اند. از آنجا که ایران، عربستان و ترکیه به عنوان ساختارهای رسمی و قدرتمند ژئوپلیتیکی در منطقه به شمار می ­آیند، روی آوردن به کارگزارانی در مقیاس محلی که اهداف و نیات سه کشور یاد شده را پی گیرند، ضرروی است. از این روی، منطقه بین النهرین به مثابه میدانی برای رقابت هژمونیک تبدیل شده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که رقابت در منطقه بین النهرین دارای چه بنمایه هایی است و کشورهای قدرتمند منطقه برای کسب هژمونی در این منطقه از چه ابزارهایی استفاده می­کنند؟ بر اساس نتایج این تحقیق، رقابت در بین النهرین دارای بنمایه های ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک است و کشورهای منطقه (شامل ایران، ترکیه و عربستان) با استفاده از کارگزاران محلی، کوشیده ­اند تا هژمونی منطقه ­ای خود را به دست آورند

"این میدان از آنجا مهم میباشد که تفوق در میدان قدرت ، سایر میدان ها را تحت تاثیر قرار میدهد و منطقه بین النهرین به جهت اهمیت داشتن در حوزه ژئوپلیتیک ، جغرافیای قومی، خیزش گروه تروریستی داعش و انرژی از اهمیتی شایانی برای ایران و ترکیه برخوردار است . برای هر سه کشور ایران ، عربستان و ترکیه ، منطقه بین النهرین به عنوان یک میدان تاریخی ارزش فزاینده ای دارد، چرا که در بازه های زمانی مختلف ، این هلال حاصلخیز بخشی از قلمرو ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک آنان بوده است . باید توجه داشت که بیداری اسلامی، تنها بر تفاوت های ایدئولوژیک بین ایران و ترکیه استوار نیست ، بلکه منافع ژئوپلیتیکی دو کشور در بین النهرین به دلیل مجاری انرژی (آب و نفت ) و کارگزاران ژئوپلیتیک ، محل مناقشه اصلی بین این دو هژمون منطقه ای است . به دنبال این تغییرات ، مواجهه سردی میان میدان های منطقه - ای به وجود آمد که میتوان از آن به عنوان جنگ سرد در منطقه بین ایران و عربستان و ترکیه نام برد که مبتنی بر رقابت ژئوپلیتیکی ایدئولوژیکی و برای رهبری هژمونییک در منطقه است (٧٠ :٢٠٠٩ ,Duijne &Aarts ). کردستان عراق به دلیل شرایط ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک ، جغرافیای آسیب پذیر، عدم ثبات سیاسی و همسایگی آن با کشورهایی که اقلیت های کرد را در خود جای داده و روابط نه چندان دوستانه ای را در قرن بیستم با آنها داشته است ، به حوزه ای استراتژیک برای کشورهای همسایه به خصوص ایران ، ترکیه و اسرائیل تبدیل گردیده است (عبداله پور، ١٣٩٠: ١٣). Regional Aspirations and Limits of Power-Turkish- Iranian Relations in the New Middle East, http://www."