چکیده:
با توجه به تغییرات و تحولات سریع و افزایش توان و قابلیت های رقابتی شرکت ها و سازمان ها در جهان امروز، میزان مطلوبیت عملکرد تک تک اجزای کاری سازمان و مجموع آن می تواند به عنوان معیار سنجش موفقیت یک سازمان برای مدیران بسیار حایز اهمیت باشد و با استفاده از آنها می توانند به ارزیابی وضعیت موجود طرحهای استراتژیک سازمان و بررسی عملکرد اجزای کاری آن پرداخته و برای ارتقا و بهبود اثربخشی و کارآیی آنها اقدام نمایند. در سالهای اخیر موضوع حسابرسی عملکرد مدیریت به طور جدی در ایران مطرح شده است و بیشتر بحث ها بر سر آن است که آیا اجرای حسابرسی عملکرد با استقبال روبرو می شود یا خیر؟ واقعیت این است که بسیاری از مدیرانی که نظام کنترل مطلوب را به عنوان یکی از ضروریات افزایش بهره وری میدانند، بر اجرای آن تاکید داشته و شواهد تجربی چندی نیز در ایران مشاهده شده است. اما درباره اینکه متغیرهای حسابرسی عملکرد در ایران تا چه حد مورد پذیرش قرار گرفته و آیا سازمان ها بر نقش آنها در توسعه سازمانی واقفند؟، تردید وجود دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن ارایه ی توجیهات نیاز به حسابرسی عملکرد مدیریت، استانداردهای حرفه ای حسابرسی عملکرد توسط حسابرسان در انجام این کار موشکافی شود. نتایج حاصل مبنی بر این است که عملیات کارآ و اثر بخش، مسئولیت اصلی مدیریت است و ضروری است ساختار سیستم های مدیریت سازمان و کنترل مدیریت در راستای رسیدن به این اهداف طراحی شوند تا اینکه بتوان از طریق استاندادهای حرفه ای حسابرسی عملکرد مدیریت، وظایف مدیریت سازمان را مورد ارزیابی قرار داد. از اینرو می توان اذعان نمود که حسابرسی عملکرد، ضمن تقویت جنبه های مثبت مدیریت، منجر به حل مسایل، غلبه بر مشکلات و بهبود کیفیت اداره موسسات می شود.
خلاصه ماشینی:
"برخی از تفاوت های موجود بین حسابرسی صورت های مالی مرسوم و حسابرسی عملیاتی در جدول زیر خلاصه شده است : جدول شمار١: مقایسه حسابرسی مالی و حسابرسی عملکرد ردیف ویژگیها حسابرسی مالی حسابرسی عملیاتی 1 اهداف اظهارنظر در مورد وضعیت مالی تجزیه و تحلیل و بهبود روش ها و عملکرد 2 دامنه مدارک و اسناد مالی فعالیت های سازمانی 3 مهارت ها حسابداری دانش های مختلف 4 جهت گیری زمانی گذشته نگر آینده نگر 5 دقت مطلق نسبی 6 مخاطبان سهامداران و عموم مدیریت داخلی 7 ضرورت الزامات قانونی طبق درخواست مدیریت 8 استانداردها اصول پذیرفته شده حسابداری استانداردهای حسابداری استانداردهای دیوان محاسبات صرف اقتصادی کارآیی و اثربخشی 9 اظهار نظر ضروری غیرضروری 10 نتایج حسابرسی اظهارنظر در مورد صورت های مالی پیشنهاد به مدیریت 11 کانون توجه ارایه ی مطلوب صورت های مالی پیشرفتهای عملیاتی 12 نقطه نظر مالی مدیریتی 13 موفقیت اظهار نظر پذیرش و انجام پیشنهادها توسط مدیریت منبع : رحیمیان ، نظام الدین ، حسابرسی عملیاتی ابزاری برای پاسخگویی و کمک به مدیریت ، فصلنامه حسابرس ، ١٣٨٢، شماره ٢٠، ص ٢٨.
با توجه به مطالب ذکر شده و مشکلات و تنگناهای موجود در کشور در رابطه با پیاده سازی حسابرسی عملکرد، ضروری است که سیاست گذاران و مسئولان اجرایی کشور، ضمن یک عزم ملی ، اهتمام و انسجام خود را در برطرف کردن مشکلات یاد شده به کار گرفته و شرایط استقرار حسابرسی عملکرد با در نظر گرفتن استانداردهای حرفه ای حسابرسی عملکرد را به منظور بهبود عملیات و تحقق اهداف مورد نظر فراهم سازند و هم چنین از دیوان محاسبات کشور به عنوان دستگاه نظارتی انتظار میرود تا با تبیین و ارایه ی مبانی تئوریک و کاربردی و ته یه شاخص های سنجش مناسب ، با در نظر گرفتن مسایل حاکم بر بخش دولتی ایران ، به بهبود عملیات یاری رساند."