بررسی جنبه های موسیقی در شعر بهار خرم؛ درس هفتم ادبیات سال چهارم رشته عمومی مقاله

کلام موزون و آهنگین مبین احساسات و عواطف بشری و نشانگر پیوند دیرینه شعر با موسیقی است. آنچه شعر را از زبان روزمره و متداول متمایز می سازد، توازن و آهنگ است که از آن با نام موسیقی شعر یاد می کنند و موجب تشخص واژه ها در نظام زبان می گردد. عوامل متعددی که موجب تمایز و تشخص واژه ها در شعر می شوند از جهات مختلف قابل بررسی هستند؛ گاهی طرز قرار گرفتن واژگان، صامت ها و مصوت ها در شعر، آهنگی را به وجود می آورد که به آن وزن یا موسیقی بیرونی می گوییم. اهمیت موزون بودن کلام در این است که خواننده را در فضای عاطفی قرار می دهد و تاثیر شگرفی بر مخاطب می گذارد. در واقع، احساس مشترکی که بین شاعر و مخاطب پدید می آید، برخاسته از همین موزون بودن کلام است. گاهی نیز عامل تمایز شعر از زبان روزمره، «ردیف» و «قافیه» است که از آن به عنوان موسیقی کناری یاد می شود. همچنین است به کارگیری برخی از واژه ها از لحاظ روابط معنایی نظیر حسن تعلیل، اغراق، تشبیه و ...که به موسیقی معنوی منجر می گردد و گاهی نیز واژگان از لحاظ لفظی با یکدیگر ارتباط دارند؛ نظیر جناس، تکرار، تناسب و ....که به آن موسیقی درونی می گویند. در این مقاله بر آنیم جنبه های موسیقیایی شعر «بهار عمر» را از کتاب سال چهارم دبیرستان - که مشترک برای کلیه رشته هاست- بررسی کنیم.