چکیده:
انسان موجودی است که با حس اخلاقی متولد می شود؛ این حس در خانواده ظاهر می شود، به وسیلة معلمان الگو می گیرد و توسط اجتماع تغذیه شده و آموزش داده می شود. در کنار نقش عمدة تحول اخلاقی بر رشـد اجتماعی و شخصیتی ، داشـتن معنـا در زنـدگی و داشـتن کـارکردی سـالم در خـانواده عـاملی بـرای رشـد و شکوفایی خصوصیات انسانی است . اگر خانواده می تواند عامل مهمی در گـرایش افـراد بـه سـمت بزهکـاری باشد و شرایط نامطلوب آن بزهکاری را پرورش دهد به همان نسبت وجود شرایط مطلـوب در خـانواده رشـد ذهنی ، عاطفی ، روانی و اجتماعی افراد را امکان پذیر می سازد و مهم ترین عامل پیشـگیری از بزهکـاری اسـت . پژوهش حاضر سعی کرده است تا در افراد مجرم و غیرمجرم ، میزان کارکرد خانواده ، معنای زنـدگی و رشـد اخلاقی را بررسی کند. تحقیق حاضر از نوع علی – مقایسه ای و جامعة مورد مطالعه شامل کلیة زندانیان ساکن در زندان مرکزی شهر همدان بوده است . ٦٢ نمونه پژوهش به صورت در دسـترس و ٦٢ نفـر بـه عنـوان افـراد مورد مقایسه انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از آزمون تحول اخلاقی ، پرسش نامه معنی در زندگی ماهولیک و کرانباخ و ابزار سنجش خانواده استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی و تحلیل واریانس چند متغیره و تحلیل تشخیصی استفاده شد. معنای زندگی ، تحول اخلاقی و عملکرد خانواده در افراد مجرم و غیرمجرم متفاوت است و افراد مجرم نسبت به افراد عادی از سطح رشد و تحـول اخلاقـی پـایین تـری برخوردارند و معنای کمتری را در زندگی خود احساس می کنند و عملکرد خانوادگی متفاوتی دارند. به طـور کلی ، خانواده و عملکرد آن در هویت یابی و یافتن معنـایی بـرای زنـدگی نقـش مهمـی دارد و بـیش از پـیش سیستم عاطفی – هیجانی و تربیتی خانواده و در کنار آن انسجام هویتی افراد در ارتکـاب جـرم نقـش خـود را نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
"نتایج تحقیق نشان داد که نوجوانـان عـادی بـه طـور نسـبی در مراحل بالاتری از رشد و تحول اخلاقی قرار دارند و اینجاست که نقش خانواده در تحـول اخلاقی فرد و بیدار نگه داشتن وجدان و بزهکار یا غیر بزهکار بودن و حتی شـکل گیـری هویت او مشخص می شود؛ چراکه هویت و سبک های هویتی متنوع نیز تغییرات عمده ای در عملکردهای افراد به وجود می آورند.
فرانکل معنی درمانی را در روان شناسـی رشـد داد تـا ایـن عقیده را نشان دهد که «امیدواری به آینده » نیروی مهم نگه دارندة زندگی است و کسانی را که از این موهبت برخوردار نیستند بی حوصله کنندگان افسارگسیخته ای مـی دانـد کـه بودن یا نبودن برای آن ها اهمیت چندانی ندارد؛ بنابراین نه تنها نمی تواننـد بـرای جامعـة خود سازنده باشند، خطرساز آن نیز خواهد بود؛ چراکه آن ها چیزی بـرای از دسـت دادن ندارد.
مبتنی بر این رویکردها و نتایج پژوهشی ، چنین به نظر مـی رسـد کـه رشـد و تحـول اخلاقی ، کارکرد خانواده و معنای زندگی در مواجهه با چالش های مربوط به ارتکاب جـرم از جمله عواملی هستند که در بروز پدیدة جرم حائز اهمیـت هسـتند و تـاکنون در ایـن زمینه ، تحقیقی صورت نیافته است .
از این رو، سؤال اساسی پژوهش این است که آیا بـین عملکرد خانواده ، معنای زندگی و رشد اخلاقی در افراد مجرم سـاکن در زنـدان مرکـزی شهر همدان و افراد غیرمجرم تفاوت وجود دارد؟ آیا متغیرهـای رشـد اخلاقـی ، کـارکرد خانواده و معنای زندگی به طـور معنـی داری ارتکـاب جـرم را در ایـن افـراد پـیش بینـی می کنند؟ روش شناسی تحقیق پژوهش حاضر یک تحقیق پیمایشی و از نوع علی - مقایسه ای است ."