چکیده:
منطقه ای که بعدها به نام جمهوری آذربایجان استقلال یافت همواره برای ایران چالش برانگیز بوده و اکنون نیز با توجه به تفاوت ها و تشابه های جغرافیایی- سیاسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرف دیگر، طبق تئوری نظام جهانی تمام مکان های جغرافیایی جزء یک سیستم محسوب و تغییر دریکی، موجب تحول در مکان های دیگر می شود. گذر از رویکرد ژئوپلیتیک به ژئواکونومیک نیز موجب گردید وجود و نحوه بهره برداری از منابع طبیعی به عاملی تاثیرگذار در همگرایی و واگرایی دو یا چند کشور و به تبع به عاملی موثر در جغرافیای سیاسی تبدیل گردد. لذا، هدف از ارائه مقاله حاضر تبیین تاثیر عوامل طبیعی بر جغرافیای سیاسی منطقه مرزی ایران و جمهوری آذربایجان است. بنابراین، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به شناسایی عوامل طبیعی تاثیرگذار بر جغرافیای سیاسی منطقه موردمطالعه و سپس با بهره گیری از روش استقرایی و قیاسی به تحلیل موضوع پرداخته شده است. در این راستا، فرض بر این است که نحوه توزیع عوامل طبیعی منطقه موردمطالعه، بهره برداری مبتنی بر همکاری و مشارکت دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان را طلبیده و ازاین جهت می تواند عامل موثر در جغرافیای سیاسی منطقه مرزی ایران و جمهوری آذربایجان باشد. یافته های تحقیق نیز حاکی از آن است که دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان با توجه به پراکندگی و توزیع عوامل طبیعی (کوه، رود، جنگل، دشت و جلگه) از نیازمندی های متقابلی در منطقه موردمطالعه برخوردارند که می توانند از آن سوی مرز تامین و رفع گردیده و درنتیجه به مشارکت و همکاری دو کشور منجر گردد
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره ٢- کوه های منطقه موردمطالعه ردیف کوه ارتفاع (متر) موقعیت 1 علی بیگلر١ 450 ٢١ کیلومتری غرب بیله سوار 2 خروسلوداغ ٢ 800 ٤٠ کیلومتری شمال غربی گرمی 3 صلوات داغ ٣ 2050 رشته کوه هایی به طول ٤٦ کیلومتر بین مشکین شهر و مغان 4 ساوالان ٤ 4811 حدود ٥٠ کیلومتری غرب شهرستان اردبیل 5 بوزداغ ٥ 3725 ٤٤ کیلومتری غرب اردبیل 6 میروداغ ٦ 1250 ١٨ کیلومتری شرق گرمی 1 Ali Beyglar 2 - Khoruslu daq 3 - Salavat Daq 4 - Savalan 5 - Buz daq 6 - Miro daq 7 قندران ١ باشی 2887 ٤٠ کیلومتری شمال غربی اهر 8 کیامکی داغ ٢ 3347 ٤٠ کیلومتری شمال شرقی مرند 9 قره گز٣ 2112 ٣٦ کیلومتری شمال مرند 10 علی باشی ٤ 1950 ٦٠ کیلومتری شمال مرند 11 گچه داغ ٥ 1856 ٧٨ کیلومتری جنوب شرقی ماکو 12 آق بابا٦ 1310 ٣٤ کیلومتری شمال شرقی ماکو 13 کوه های طالش طالش ایران 14 کوه های ارسباران (قره چه داغ ) ٣٦ کیلومتری شمال غربی اهر منبع : (جعفری، ١٣٧٨: ٣٥- ٣١) و (جعفری، ١٣٨٤(الف )) در جمهـوری آذربایجـان نیـز رشـته کـوه طـالش در خـاک اصـلی جمهـوری آذربایجـان و رشته کوه زنگـه زور در جمهـوری خودمختـار نخجـوان در منطقـه مـرزی قـرار دارنـد (امیـر احمدیان ، ١٣٨٢: ٢١) رشته کوه هـای طـالش کـه مـوازی بـا خـط مـرزی ایـران و جمهـوری آذربایجان کشیده شده اند و بخصوص قسمت جنوب شرقی از پرباران ترین نقاط جمهـوری آذربایجان است ."