چکیده:
انسان موجودی است که به صورت ذاتی خود را دارای کرامت میشناسد و براین اساس احترام دیگران نسبت به خود را طلب میکند. حفظ کرامت انسان به عنوان حق طبیعی، مبنای اصلی وضع حقوق و قوانین بشری از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر قرار گرفته است. این حق همیشه جزو مطالبات انسانها بوده و نادیده گرفتن آن موجب اعتراض شده است. از اینرو نقش بنیادین در تحولات اجتماعی دارد. با توجه به اینکه در کشورهای عربی خاورمیانه، نقض حقوق شهروندی و کرامت انسانی به صورت گسترده صورت گرفته، پرسش این است که نقض کرامت انسانی، در خیزش اسلامی و مردمی کشورهای منطقه چه نقش و تاثیری داشته است؟ بررسیها نشان میدهد نقض کرامت انسانی و مصادیق ارزشی آن (عقلانیت، آزادیخواهی، عدالتمحوری، امنیت، حقمالکیت، شاکربودن و تحولگرایی)، تاثیر اساسی در شکلگیری جنبشهای منطقه داشته و یکی از ریشههای اصلی این جنبشها به شمار میرود.
این نوشتار به روش تحلیلی- توصیفی، اصول کرامت انسانی در اندیشه اسلامی را بررسی نموده و تاثیرات نقض این مبانی را در پیدایش بیداری اسلامی در منطقه بازشناسی و تبیین مینماید.
Human beings who recognizes their inherent dignity and therefore have demands the honor and preservation of dignity of others to their own .The preservation dignity of man as a natural right، is the main base of the law and human rights، which the Universal Declaration of Human Rights is located on it. This right is demands of people always. So، if governments ignore it، citizens demonstrate their dissatisfactions and protests. So the violation of the dignity and rights of citizens has fundamental role in social changes and the fate of nations. Whit regard to the widespread violations of Civil rights and human dignity in the Middle East، and upraising of revolutionary movements and Islamic awakening in this region، the question is: What is the role and impacts of the violation of the dignity and rights of citizens on upraising of revolutionary movements and Islamic awakening in the Middle East?
Studies have shown that the violation of human rights and dignity of people has the major impacts and influence in the formation of the revolutionary movements and Islamic awakening in the Middle East، and it is one of the major roots of the Islamic awakening.
This article attempts describe and analyze the revolutionary movements and Islamic awakening in the Middle East and explain the role and impacts of the violation of the dignity and rights of citizens on it.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اینکه در کشورهای عربی خاورمیانه، نقض حقوق شهروندی و کرامت انسانی بهطور گسترده صورت گرفته، پرسش این است که نقض کرامت انسانی، در خیزش اسلامی و مردمی کشورهای منطقه چه نقش و تأثیری داشته است؟ بررسیها نشان میدهد؛ نقض کرامت انسانی و مصادیق ارزشی آن (عقلانیت، آزادیخواهی، عدالتمحوری، امنیت، حق مالکیت، شاکر بودن و تحولگرایی)، تأثیر اساسی در شکلگیری جنبشهای منطقه داشته و یکی از ریشههای اصلی این جنبشها بهشمار میرود.
از جمله؛ حق حیات (ماده 3 اعلامیه)، لغو شکنجه و رفتار برخلاف شئون بشری (ماده5)، لغو تبعیض(مواد 2و7)، رعایت حریم خصوصی افراد (ماده12)، آزادی انتخاب (مواد13، 14، 15) حق شرکت در ادارة امور سیاسی کشور (بند اول ماده21)، حق امنیت شخصی و اجتماعی (مواد 3 و22) حمایت از شرافت و اعتبار افراد (ماده 12) امام خمینی (1376: 44-47) نیز میفرمایند: برای تحقق هدفهای عالی اسلام، خصال نیکو همچون عقل و تدبیر، عدالت، دوری از گناه و نظایر آنها لازم است که به یک تعبیر، سخن از کرامت انسان است.
شکرگزاری بهعنوان یکی دیگر از زیرساختهای کرامت انسانی، نقش مهمی در سقوط و یا صعود ملتها دارد؛ زیرا اگر در جامعهای ملاکهای شکرگزاری؛ مانند توجه به زمینههای رشد نیروی انسانی در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و غیره بهعنوان یکی از مهمترین سرمایهها و نعمتهای هر کشور، بهکار بردن درست امکانات، عدم افراط و تفریط، و اختصاصی نشدن منافع کشور برای یک قشر خاص و بهرهمندی همة افراد جامعه از آن امتیازات رعایت شود، در آن جامعه کرامت انسانی حفظ شده و زمینة صعود آن کشور فراهم میشود.
علاوه بر تأیید فرضیة این مقاله براساس نظریة امنیت هستیشناختی، بررسی نظر خبرگان و صاحبنظران نیز این فرضیه را تأیید کرد که نقض کرامت ملتهای منطقه موجب بیداری آنها و بروز جنبشهای انقلابی شده است.