از کوه سیلخَزو تا کوه بیکنی: جغرافیای تاریخی سرزمین ماد ‌در دورۀ آشور نو مقاله

مسئله جغرافیای تاریخی سرزمین مادها در زمان ذکر نخستین آنها، یعنی در دوره آشور نو همواره بحث‌برانگیز بوده است. مادشناسان و آشورشناسان متقدم با توجه به حدود جغرافیایی این سرزمین در دوره‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی، قلمرو مادها در دوره آشور نو را از کوهستان‌های زاگرس مرکزی تا مرکز فلات ایران ‌دانسته‌اند اما از دهه هفتاد میلادی، رویکردی جدید و کمینه‌گرا نسبت به جغرافیای تاریخی زاگرس در دوره آشور نو ظهور یافت که قلمرو سرزمین‌های زاگرسی مذکور در متون آشوری را بسیار محدود تصور کرده و رشته‌کوه الوند را آخرین نقطه نفوذ آشوریان در شرق و فلات ایران می‌دانست و درنتیجه سرزمین ماد را نیز محدود به غرب الوند می‌نمود. در مقاله حاضر به بررسی صحت‌ و سقم این دو عقیده متضاد خواهیم پرداخت و همچنین سعی خواهیم نمود مرزهای کشور ماد در دوره آشور نو را مشخص نموده و شهرها و سرزمین‌های اصلی آن را مکان‌یابی نماییم.