چکیده:
مورخین یونانی مانند هردودت آغاز حکومت‌های وابسته قلمرو هخامنشی، ساتراپی‌ها را از دوره حاکمیت داریوش اول می‌دانند، در صورتی که اصطلاح ساتراپ از دوره کوروش و کمبوجیه نیز رواج داشته است؛ بنابراین اگر آغاز حیات امپراتوری هخامنشی را از سال 559 ق.م، سال به قدرت رسیدن کوروش دوم، و پایان آن را سال 332 ق.م، فتح ایران توسط اسکندر مقدونی، بدانیم در این 227 سال توسعه قدرت سیاسی و نظامی امپراتوری هخامنشی تعدادی از کشورها و ملل زیر سلطه این امپراتوری به‌عنوان ساتراپ‌نشین هخامنشی تحت فرمان قدرت سیاسی و اقتصادی و نظامی ایران قرار گرفته بودند. براساس یافته‌های مکتوب باستان‌شناسی در ایران و سایر سرزمین‌های ملل تابع، تعداد این ساتراپی‌ها در زمان‌های مختلف حاکمیت امپراتوری هخامنشی متفاوت بوده است. برای نمونه تعداد این ساتراپی‌ها براساس کتیبه بیستون و کتیبه تخت جمشید 23 ساتراپی، کتیبه مقبره داریوش در نقش رستم 30، و کتیبه داریوش کشف‌شده از شوش 27 ساتراپی است، حال آن‌که تعداد ساتراپی‌ها براساس مدارک مکتوب مصری دوره هخامنشیان مانند مجسمه داریوش و سنگ یادبودهای کانال سوئز 24 ساتراپی بوده است. براساس مطالعه متون تاریخی و بررسی یافته‌های جدید باستان‌شناسی، حاکمیت هخامنشیان در طول ظهور و سقوط امپراتوری در محدوده سرزمین آناتولی تعداد 7 ساتراپی: ساتراپی لیدی یا سارد در شمال‌غرب ترکیه، ساتراپی کیلیکیه در جنوب‌غرب ترکیه، ساتراپی ایونیه در شمال غرب، ساتراپی کاریه در غرب آناتولی، ساتراپی فریگیه هلسپونت به مرکزیت داسکیلیون در شمال‌غرب آسیای صغیر، ساتراپی اسکودرا یا مقدونیه در شمال‌غرب، و ساتراپی کاپادوکیه در شرق قابل اثبات است.
خلاصه ماشینی:
"بررسی و مطالعه مکان یابی ساتراپی های هخامنشی در آسیای صغیر 1* رحیم ولایتی (تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٩/٢٥، تاریخ پذیرش : ١٣٩٥/٧/١١) چکیده مورخین یونانی مانند هردودت آغاز حکومت های وابسته قلمرو هخامنشـی ، سـاتراپی هـا را از دوره حاکمیت داریوش اول می دانند، در صـورتی کـه اصـطلاح سـاتراپ از دوره کـوروش و کمبوجیه نیز رواج داشته است ؛ بنابراین اگر آغاز حیات امپراتـوری هخامنشـی را از سـال ٥٥٩ ق.
ساتراپی لیدی یا سارد در شمال غرب ترکیه ساتراپی کیلیکیه در جنوب غرب ترکیه ساتراپی ایونیه در شمال غرب ساتراپی کاریه در غرب آناتولی ساتراپی فریگیه هلسپونت به مرکزیت داسکیلیون در شمال غرب آسیای صغیر ساتراپی اسکودرا یا مقدونیه در شمال غرب ساتراپی کاپادوکیه در شرق ٢- بررسی ریشه های تاریخی ساتراپی هـای هخامنشـی براسـاس یافتـه هـای باستان شناسی از نظر دهخدا لغت ساتراپ یونانی شده کلمه «خشثرپون » به معنای «والی » است که بـه پارسـی کنونی «شهربان » گفته می شود.
در این رابطه این پرسـش مطـرح می شود که آیا شیوه اداره ملل تابعه به صورت ساتراپی از اول تأسیس امپرا طـوری هخامنشـی وجود داشته یا این که از دوره داریوش اول رایج شده است ؟ براساس منـابع موجـود کـوروش دوم مؤسس این سلسله برای اداره ملل تابعه و فرمانروایی بر سرزمین پهناور قلمرو امپراتـوری هخامنشی از الگوی سازمانی استفاده کـرد کـه نخسـتین بـار آشـوریان در بـین النهـرین بـرای کشورهایی که فتح می کردند مورد استفاده قرار داده و آشوریان مناطق فتح شـده را بـه صـورت یــک محــدوه جغرافیــای معــین زیــر نظــر یــک حــاکم تــابع خــود اداره مــی کردنــد (اومستد."
(
, 
, 
)
