چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی الگوهای طراحی برنامه درسی و نقد آنها و طراحی برنامه درسی متعادل با رویکرد فطری و معنوی صورت گرفته است . رویکرد مطالعه کیفی و روش پژوهش ، تحلیلی از نوع تحلیل محتوا بوده است .جامعه مورد مطالعه تمام منابعی بود که در این حوزه مطالعاتی وجود داشت که بر اساس نیاز از منابع مرتبط با بحث مورد بررسی به صورت هدفمند استفاده شد. برای تحلیل اطلاعات از رویکرد تحلیل محتوا به صورت تحلیلی و مفهومی استفاده شد. بر اساس مطالعات منابع مختلف در این حوزه مشخص شد که بیشتر متخصصان برنامه ریزی درسی از استفاده از سه منبع به صورت ترکیبی سخن گفته اند؛ ولی در عمل برتری یک منبع بر دیگر منابع دیده میشود، حتی میتوان گفت در برنامه ریزی درسی، شاهد حاکمیت مطلق یک منبع اطلاعاتی به بهای حذف منابع دیگر هستیم . برای رفع الگوی تک بعدی برنامه درسی باید از هر سه منبع اطلاعاتی استفاده کرد که این همان الگوی طراحی برنامه درسی متعادل خواهد بود که در قرآن و منابع دینی به اصل تعادل زیاد تاکید شده است . ریشه فلسفی این الگو دین مبین اسلام است که همزمان به رشد همه جانبه شخصیت دانش آموز توجه میکند.
خلاصه ماشینی:
"برای تحلیل اطلاعات از رویکرد تحلیل محتوا به صورت تحلیلی و مفهومی استفاده شد که به دنبال جواب به سؤالات ذیل است : ١ ـ طراحی هر الگو بر اساس منابع دانش آموز محور، جامعه محور و موضوع محور از دیدگاه متخصصان به تنهایی دارای چه کمبودهای است ؟ ٢ ـ الگوی تعادل محور چیست و تفاوت آن با الگوهای تک منبع چیست ؟ ٣ ـ مبانی فلسفی الگوی تعادل محور چیست ؟ ٤ ـ عناصر الگوی تعادل محور با رویکرد فطری معنوی کدام است و چه ویژگیهایی دارد؟ یافته های پژوهش الگوی طراحی برنامه درسی متعادل (جامع ، فراگیر، همه جانبه ) ملکی (١٣٩٤) از الگویی تحت عنوان الگوی تعادل محور و یا همان الگوی متوازن یاد میکند.
٢ـ محتوای برنامه درسی متعادل و چگونگی سازماندهی: محتوایی که برای تحقق هدف برنامه درسی معنوی در نظر گرفته میشود باید اولا با هدف برنامۀ درسی معنوی متناسب باشد که رسیدن به معنویت است و ثانیا به شرایط ذهنی، عاطفی، عقلی و جسمی فراگیران توجه لازم را مبذول کند و ثالثا با مبانی دین هماهنگ باشد؛ به عبارت دیگر، برنامه باید با هدف آفرینش هماهنگ باشد؛ ویژگیهای روانی انسان و توان و وضعیت او را در نظر بگیرد؛ نسبت به ابعاد فردی، اجتماعی، زمانی و مکانی انسان بی اعتنا نباشد؛ تمام دوران زندگی انسان را در نظر بدارد و به عبارتی ابزار معنوی همه جانبه پدید آورد؛ به گونه ای که انسان بتواند در هر موقعیتی از این ابزار برای تقرب به خدا و رسیدن به معنویت استفاده کند؛ لذا قرآن کریم میتواند بهترین منبع تدوین محتوا در نظر گرفته شود (قاسم پور دهاقانی و نصر اصفهانی، ١٣٩٠: ٨٤)."