چکیده:
در این مقاله با استفاده از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل، سناریوهایی را برای مسائل فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ ارائه خواهیم کرد. در پژوهش سالانه «آیندهپژوهی ایران ۱۳۹۵» با پویش و پایش محیط ایران و از طریق روشهای متفاوت گردآوری داده و اخذ نظرات خبرگان و کارشناسان حوزههای مختلف، تعداد 195 متغیر مشخص شده که برای ایران در سال ۱۳۹۵ دارای اهمیت متوسط به بالا هستند. از میان این متغیرها، تعداد هفت مورد در حوزه فضای مجازی تعریف میشوند و برخی دیگر از متغیرها نیز در ارتباط با فضای مجازی قرار داشتند. در این مقاله با مبنا قرار دادن هفت متغیر اصلی و سایر متغیرهای مرتبط، شش گمانه برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ برساختهایم. سپس از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل برای ساخت سناریوها استفاده شده است. بدین منظور ابتدا احتمال وقوع هر یک از گمانهها با نظر خبرگان تخمین زده شده، پسازآن اثرات متقابل وقوع یا عدم وقوع هر یک از گمانهها بر یکدیگر را نیز تخمین زدهایم تا ماتریسهای احتمالات شرطی این شش گمانه شکل بگیرد. برای تحلیل دادهها از نرمافزار Smic-Prob Expert که یکی از ابزارهای آیندهنگاری راهبردی مکتب فرانسوی (لا پراسپکتیو) است استفاده شده است. از طریق نرمافزار، موقعیت ۶۴ سناریوی ممکن برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ به همراه تخمین احتمال هرکدام محاسبه شده است. نتایج نشان داد سناریوهای دارای بیشترین احتمال که مبتنی بر تداوم وضعیت کنونی هستند، آینده مطلوبی برای فضای مجازی ایران در سال پیش رو ترسیم نمیکنند.
In this article, we will present some scenarios for Iran’s cyberspace issues in 1395sh (equal 20 March 2016 – 20 March 2017 in Gregorian calendar). Scanning of Iran’s environment, showed 195 variables have higher priority than average. These variables are recognized by gathering data from different methods and getting expert viewpoints in various fields, in '1395sh Iran’ Futures Studies’ project. Among them there are seven variables defined in cyberspace and some other variables set in relation with cyberspace. In this article, we constructed seven hypotheses for Iran, based on seven key variables and other related variables, then, probabilistic cross impact analysis method is used to create scenarios. To do so, we measured the occurrence probability of each hypothesis by expert opinion firstly, and we estimate the cross impact of each hypothesis on others in the condition of occurrence or failure secondly, until conditional probability matrixes are formed. To analysis of data, ‘Smic-Prob Expert’ software which is a tool in French school of strategic foresight (La Prospective) is used. 64 possible scenarios for Iran’s cyberspace along with occurrence probability of each are estimated with software. The Findings indicate that scenarios based on status quo with the most probabilities do not draw a desirable future for Iran’s cyberspace in forthcoming year.
خلاصه ماشینی:
2. Smic-Prob Expert اختیار داشت : (١) اطلاعاتی سازگار درباره رویدادهایی که ممکن است به وقوع بپیوندند (در قالب گمانه ها و تخمین احتمال وقوع هرکدام )، (٢) لیستی رتبه بندی شده از سناریوهای ممکن که بر اساس درصد احتمال وقوع محاسبه شده توسط نرم افزار مرتب شده اند، (٣) تحلیل حساسیت ١ که به تصمیم گیران برای انتخاب در بین استراتژیهای جایگزین کمک خواهد کرد (٢٧٩ :١٩٧٦ ,Godet).
جدول ١- مسائل مرتبط با حوزه فضای مجازی برگرفته از نتایج آیندهپژوهی ایران (آیندهبان، ١٣٩٥) رتبه کل مسئله (متغیر) موضوع درصد اهمیت درصد عدم قطعیت 1 92 آسیب پذیری امور مربوط به خانواده ها از ابزارهای تلفن هوشمند اجتماعی 69/28 37/82 2 112 استفاده از شبکه های اجتماعی آنلاین در بستر اینترنت همراه فرهنگی 67/4 30/86 3 163 سواد دیجیتالی برای مواجهه با امکانات جدید تلفن های همراه فرهنگی 58/88 36/08 4 177 جنگ سایبری ایران و غرب بین الملل 54/44 47/82 5 181 فیلترینگ اینترنت فرهنگی 52/96 36/08 6 187 معضلات افشای حریم خصوصی در فضای مجازی اجتماعی 50/71 36/95 7 194 کلاه برداری ، مزاحمت و سایر جرائم اینترنتی اجتماعی 41/78 36/81 ١- مــتن کامــل گــزارش «آینــده پژوهــی ایــران ١٣٩٥» از طریــق وب ســایت آینــده بــان قابــل دســترس اســت : www.
ir/news) جدول ٣- مشخصات گمانه ٢ درباره فضای مجازی ایران سال ١٣٩٥ گمانه متغیرهای مرتبط در «آینده پژوهی ایران ١٣٩٥» عنوان فارسی عنوان انگلیسی 2 ممکن است سواد استفاده فنی شهروندان از ابزارهای تلفن همراه افزایش یابد اما تغییری محسوس در سطح سواد رسانه ای انتقادی عموم شهروندان ایرانی در مواجه با ابزارهای جدید ایجاد نخواهد شد.