چکیده:
در این نوشتار که با روش توصیفی مقایسهای و با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانهای تهیه شده است سعی گردیده در خصوص مهمترین ارکان نظریه تفسیری، یعنی ماهیت، هدف، امکان و عوامل فهم، مقایسهای میان دیدگاه مهمترین صاحب نظران هرمنوتیک مدرن و شهید مطهری صورت گیرد. در این راستا توانستیم مهمترین پرسشهای نظریه تفسیری را به آثار به جای مانده از استاد عرضه کنیم و پاسخ مناسبی دریافت کنیم. با این کار اولا نگاهی نسبتا جامع و اجمالی از نظریه تفسیری شهید مطهری به دست آمد که این خود از نو آوریهای این تحقیق به شمار میرود و ثانیا با مقایسه این نظریه با نظریههای منسوب به هرمنوتیستهای مدرن به این نتیجه رسیدیم که نظریه تفسیری ایشان با هرمنوتیک مدرن قرابت بیشتری دارد اما در عین برخورداری از نکات مثبت این نظریهها یعنی اموری همچون تکثر معنایی و واقع بینی نسبت به ماهیت فهم، از معایبی که نوعا این نظریهها دارند نظیر بیاعتقادی به فهم درست و نادرست و در غلطیدن به وادی نسبیت منفی به دور است. با توجه به چند ویژگی مهم نظریه تفسیری شهید مطهری یعنی جامعیت، واقعنگری، تکثرگرایی معنایی، روشمندی، جزمیتگریزی و نسبیت پرهیزی این نظریه میتواند الگوی مفسران در تفسیر متون و به خصوص تفسیر متون شرعی و نصوص دینی باشد.
خلاصه ماشینی:
با این کار اولا نگاهی نسبتا جامع و اجمالی از نظریه تفسیری شهید مطهری به دست آمد که این خود از نو آوریهای این تحقیق به شمار میرود و ثانیا با مقایسه این نظریه با نظریه های منسوب به هرمنوتیست های مدرن به این نتیجه رسـیدیم کـه نظریـه تفسـیری ایشان با هرمنوتیک مدرن قرابت بیشتری دارد اما در عـین برخـورداری از نکـات مثبـت ایـن نظریـه ها یعنـی امـوری همچون تکثر معنایی و واقع بینی نسبت به ماهیت فهم ، از معایبی که نوعا این نظریه ها دارند نظیر بیاعتقادی به فهـم درست و نادرست و در غلطیدن به وادی نسبیت منفی به دور است .
هر کسی که قصد خواندن و فهمیدن متنـی را دارد، پیش تـر، دانسته یا نادانسته ، نظریه تفسیری خاصی را پذیرفته است ؛ نظریه ای که موضع وی را در قبال مسائل مهمـی نظیر هدف و عوامل فهم روشن میسازد: در یک متن باید به دنبال چه چیزی بود و برای رسیدن به آن هدف باید از چه روشهای استفاده کرد؟ به بیان سادهتر، متن را چگونه باید خواند؟ معمولا در علومی نظیر هرمنوتیک ، تفسیر و اصول فقه میتوان پاسخ به مهم تـرین پرسـش های مربـوط به نظریه تفسیری را یافت اما همچون هر مسئله مهم دیگری، در این زمینه نیز با پاسخ های متفاوت و بعضـا متضادی روبه رو هستیم .