چکیده:
ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و اﺻﻠﯽ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ی ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎی اﻧﺴﺎن ﺳﺎﺧﺖ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎغ ﻫﺎ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ی ﺑﺎور ﻫﺎ ی آن ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺑﺎره ﻃﺒﯿﻌﺖ و اﺟﺰای آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻫﻮﯾﺘﯽ و ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻋﯿﻨﯽ آن ارا و ﺑﺎور ﻫﺎ اﯾﻔﺎی ﻧﻘﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺎغ در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ای ﻃﻮﻻﻧﯽ داﺷﺘﻪ و در ﻫﻤﻪ ی زﻣﺎﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺣﻀﻮر ﺑﺎغ در ادﺑﯿﺎت ﻣﺎ و اﺷﻌﺎر ﺷﺎﻋﺮان ﻗﺪﻣﺘﯽ دﯾﺮﯾﻨﻪ دارﻧﺪ و ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﺟﺮات ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ذﻫﻨﯽ ﺗﺮﯾﻦ و ﺧﯿﺎﻟﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺑﯿﺎن از ﺑﺎغ را ﻣﯽ ﺗﻮان در اﺷﻌﺎر ﺷﺎﻋﺮان ﯾﺎﻓﺖ. اﻏﻠﺐ ﺷﻌﺮا ﻧﮕﺮش ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎغ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ذﻫﻨﯽ ﺗﺮﯾﻦ و ﺧﯿﺎﻟﯽ ﺗﺮﯾﻦ آن را ﻣﯽ ﺗﻮان در اﺷﻌﺎر ﻣﻮﻟﻮی ﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮد. ﺪف از ﻧﮕﺎرش اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اراﯾﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎغ ﻫﺎی ذﻫﻨﯽ ﻣﻮﻻﻧﺎ در ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺴﯿﺮ اب و ﭘﯿﺎده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﺴﺘﺠﻮی رد ﭘﺎی ﺻﻮر ﺧﯿﺎل ﺑﺎغ در اﺷﻌﺎر ﻣﻮﻻﻧﺎ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ وﺟﻮه ذﻫﻨﯽ ﺑﺎغ و ﻋﻨﺎﺻﺮی ﭼﻮن اب در اﺷﻌﺎر وی، از ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ ﻋﺎرف ﺷﺎﻋﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ روش ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ- ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای اﺷﻌﺎر ﻣﻮﻟﻮی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎغ ﻫﺎی ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و ﭼﻨﺪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻮﻫﺮه ی اﺻﻠﯽ آن ﻋﺸﻖ اﻟﻬﯽ اﺳﺖ. از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎغ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ وی در اﺷﻌﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﺷﺎره ﮐﺮده، ﺑﺎغ ﻫﺴﺘﯽ، ﺑﺎغ ﺑﻬﺸﺖ، ﺑﺎغ ﺟﻬﺎن، ﺑﺎغ ﺟﺎ ﺑﺎغ ﻫﺴﺘﯽ، ﺑﺎغ دل و ﺑﺎغ ﻋﺸﻖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ اب ﺑﻪ ﺳﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﮐﻦ، ﺟﺎری، ﺟﻮﺷﺎن و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺑﺎغ ﻫﺎی ی ﺑﻪ اراﯾﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ ﺻﻮر ﺧﯿﺎل ﺑﺎغ ﻫﺎی وی ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ ﻃﺮاﺣﯽ در ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﯾﻦ اقلیم در تجسم ایده ی رسیدن به هدف غایی یا همان عشق الهی در باغ خاکی می باشد.
خلاصه ماشینی:
"صاف : رسیدن عشق الهی نهایت و غایت انسان است و انجاست که با ارامش همراه است ، تلاقی با مسیر اب جدول زیر به اصول طراحی باغ های ذهنی مولوی در کوهستان اشاره کرده است : جدول ٣: اصول طراحی باغ های ذهنی مولوی در کوهستان / منبع : نگارنده باغ باغ هستی، باغ جان ، باغ جهان ، باغ بهشت ، باغ عشق الهی مسیرها صاف ، پرپیچ و خم تنوع ساکن استخر اب جاری جوی و نهر جوشان فواره ابشار وچشمه سلسله مراتب با عبور از باغ هستی به باغ جان ، باغ جهان ، باغ دل ، باغ بهشت و رسیدن به باغ عشق الهی حرکت اب از باغ عشق الهی به عنوان منبع و عبور از همه باغ ها و رسیدن به رودخانه کوهستان وحدت در عین کثرت تنوع فضایی در عین حال مقصود برای تقرب و رسیدن به باغ عشق الهی تلاقی مسیر اب دربعضی مسیرهای پیاده هماهنگی با طبیعت هماهنگی مسیرها و فضاها با شیب طبیعت عدم تخریب کوهستان ٦- نتیجه گیری: باغ های مولوی نماد لطف الهی، سرسبزی و صفا، بهشت برین ، طراوت و سرزندگی، روح افزایی و شادی بی رنجی و در نهایت جلوه جمال حق است که به صورت های گوناگون از جمله باغ صفا، باغ حسن ، باغ جهان ، باغ جان ، باغ هستی، باغ دل و باغ عشق در اشعار وی امده است ."