چکیده:
امروزه چگونگی استفاده از محیط زیست به یکی از مهمترین از مسائل مورد توجه بشر تبدیل شده است، تخریب و استفاده بیرویه از آن نگرانی جدیای نسبت به آینده بشر برای صاحبنظران به وجود آورده است، از این رو ضرورت دارد تا این موضوع را از منظر آیات و روایات و دلیل عقل مورد بررسی قرار دهیم تا مبانی فقهی این مسئله تبیین گردد. با مراجعه به آیات و روایات و ادله عقلی میتوان حق بهرهمندی همة بشر از محیط زیست سالم را استنباط کرد و در نتیجه آحاد بشر را مکلّف به رعایت حق سایرین در استفاده از محیط زیست دانست و از این رو تصرفات تخریبگر نسبت به آن را از نظر شرعی ممنوع دانست، از این بحث تحت عنوان عدالت بیننسلی در استفاده از محیط زیست یاد میشود، زیرا تجاوز به حق آحاد بشر نسبت به محیط زیست نوعی تضییع حق و ظلم نسبت به ایشان به حساب میآید.
خلاصه ماشینی:
"با مراجعه بـه آیـات و روایـات و ادله عقلی میتوان حق بهره مندی همۀ بشر از محیط زیست سالم را استنباط کرد و در نتیجـه آحـاد بشر را مکلف به رعایت حق سـایرین در اسـتفاده از محـیط زیسـت دانسـت و از ایـن رو تصـرفات تخریب گر نسبت به آن را از نظر شرعی ممنوع دانست ، از این بحث تحت عنوان عدالت بین نسـلی در استفاده از محیط زیست یاد میشود، زیرا تجاوز به حق آحاد بشر نسبت به محیط زیست نـوعی تضییع حق و ظلم نسبت به ایشان به حساب میآید.
این آیات خلقت آب را به صورت باران ، دریاها و رودخانه ها برای انتفاع انسان ها میداند و بیان میکند که غایت تسخیر آب ، استفادة بشر است و چنان که قـبلا گفتـه شـد، ایـن آیـات بـه صورت قضیۀ حقیقیه بیان شده اند و برای همۀ بشر در تمام نسل ها ایجاد حق مـینمایـد و وظیفـۀ ما در قبال حـق نسـل هـای آینـده نسـبت بـه نعمـت حیـاتی آب ایـن اسـت کـه در مصـرف آن صرفه جویی کنیم و از آلوده کردن آن پرهیز نماییم تا حق نسل های آتی را تضییع نکرده باشیم .
همان گونه که در روایات دستۀ پیش نسبت به کاشت درخت و کشاورزی تأکید شـده بـود، در این روایات ، به رسیدگی به آن ها امر شده است و از بین بردن آن هـا مـورد نهـی شـارع قـرار گرفته است و از آن ، مبغوضیت و مرجوحیت فهمیده میشود، حتی در روایت آخـر کـه خبـر از قطع درختی به وسیلۀ امام کاظم (ع ) میدهد، بیان میکند که ایشان به جای آن ، درختـی کاشـت ."