چکیده:
وفور درآمدهای نفتی، علاوه بر تأمین منابع مالی لازم برای اجرای برنامههای اقتصادی، متضمن بروز آثار و پیامدهای منفی قابل توجه بر بخشها و نهادهای مختلف اقتصاد نیز هست. از جمله مهمترین آثار وفور درآمدهای نفتی، اختلال در نظام تصمیمگیری عوامل اقتصادی است. بروز این اختلالها منجر به انحراف تصمیم خانوارها و دولت از شرایط بهینه در مورد نرخ پسانداز و سرمایهگذاری (در سرمایههای فیزیکی و انسانی)، اندازه و ساختار بهینه بودجه، کسر بودجه و سیاستهای تجاری خواهد شد. در نتیجه، سهم دولت از اقتصاد (تصدیگری دولت)، به طور مداوم افزایش یافته و بخش خصوصی کوچکتر خواهد شد. در این مطالعه، در قالب یک الگوی جامع معادلات همزمان و با استفاده از دادههای سالهای 1390-1363، ضمن تبیین ریشهها و نحوه بروز آثار یاد شده، ابزارهای سیاستی مناسب برای کنترل و حذف آنها معرفی خواهد شد. بر اساس نتایج مطالعه، مناسبترین ابزار سیاستی، ابزاری است که ضمن بهرهمندی اقتصاد از درآمدهای نفتی، مانع از انتقال نوسانات این درآمدها به اقتصاد شود.
خلاصه ماشینی:
اثرات وفور درآمدهای نفتی بر نظام تصمیم گیری عوامل و سهم بخش خصوصی در اقتصاد ایران 1 بهنام ابراهیمی 2 حسین اسماعیلی رزی 3 شیرین شیرعلی چکیده وفور درآمدهای نفتی ، علاوه بر تأمین منابع مالی لازم برای اجرای برنامه های اقتصادی ، متضمن بروز آثار و پیامدهای منفی قابل توجه بر بخش ها و نهادهای مختلف اقتصاد نیز هست .
از این رو، این مطالعه ، با در نظر گرفتن یک الگوی جامع معادلات هم زمان ، بر آن است که با تمرکز بر اثرات غیر مستقیم وفور درآمدهای نفتی در ایران ، تأثیر آن بر بخش ها و نهادهای تعیین کننده رشد اقتصادی را، به طور جامع و با اطمینان از عدم وجود تورش تصریح در الگو، ارزیابی کرده و نشان دهد درآمدهای نفتی چگونه کارآمدی نظام تصمیم گیری فردی (خانوارها) و عمومی (دولت ) را مختل می سازد.
یاوری و سلمانی (١٣٨٤) در مطالعه خود با عنوان "رشد اقتصادی در کشورهای دارای منابع طبیعی : مورد کشورهای صادرکننده نفت "، به ارزیابی اثرات وفور درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی در کشورهای صادرکننده نفت می پردازند.
علاوه بر آن ، از آنجا که در ادبیات موضوع نفرین منابع ، هم سطح و هم نرخ تغییرات شاخص وفور منابع طبیعی به عنوان عامل اثرگذار بر رشد اقتصادی معرفی شده اند، در این مطالعه نیز به طور هم زمان اثرات اندازه (سطح ) و نرخ تغییرات قدرت خرید سرانه درآمدهای نفتی دولت مورد توجه قرار می گیرد.