چکیده:
بارشهای سیلآسا و سهمگین در فصل تابستان به دلیل ناگهانی بودن آن خسارات سنگینی در بخشهایتأسیسات زیر بنایی،عمرانی و کشاورزی برای مناطق مختلف کشورمان به بار میآورند.در پژوهش حاضر به تحلیل همدیدی و ترمودینامیکی بارش سیلآسای 28 تا 31 تیر1394 در نیمه شمالی، مرکزی و غربی کشورمان پرداختهشده است. ابتدا با استفاده از دادههای ایستگاه زمینی بارش ایستگاههایموردمطالعه، بررسی شد و سپس با استفاده از دادههای جو بالا و ترسیم نقشههای مربوط، بارشها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که گسترش پرفشار دریای سیاه بر روی نیمه شمالی و نفوذ کمفشارگرم پاکستان-خلیج فارس از جنوب، ضمن شمالی شدن جریانات، موجب شیو شدید فشاری در تراز دریا شده است. در ترازهای میانی جو کشیده شدن محور فرود از آسیای مرکزی تا جنوب ایران صعود شدید هوا را به همراه داشته است. واکاوی نقشههای امگا بر روی ایران حاکی از استقرار میدان بیشینه امگای منفی در شمال ایران میباشد. تحلیلنقشههای وزش رطوبتی نیز نشان داد که در ترازهای 1000 و 850 هکتوپاسکال دریای سیاه و خزر منابع تأمینکننده رطوبت میباشند. اما در تراز 700 و 500 هکتوپاسکال دریای عمان، عرب و شبهجزیره هند نقش اصلی انتقال رطوبت را بر روی منطقه موردمطالعه بر عهده داشتهاند. نکته قابل توجه اینکه رودباد تنها در بالای تراز 300 هکتوپاسکال و در بالاتر از عرض 38 درجه شمالی و خارج از محدودهی رخداد موج بارشی ابر سنگین روزهای پایانی تیرماه94 قرار داشته است و تأثیر آن به صورت غیرمستقیم بوده که موجب تخلیه هوای گرم و مرطوب درون ناوه و در نتیجه تقویت ناپایداری گردیده است.
خلاصه ماشینی:
/ / الف ب / / پ ت شکل ٤: نقشه هاي وزش رطوبتي برحسب گرم بر کيلوگرم در ثانيه در ترازهاي الف :١٠٠٠، ب :٨٥٠، پ :٧٠٠، ت :٥٠٠ هکتوپاسکال در روز ٢٨ تير ٩٤ (منبع نگارندگان ) تحليل همديدي و ترموديناميکي ٢٩ تير ٩٤ در اين روز با حرکت جنوب سوي پرفشاري که روز قبل در شمال درياي سياه واقع شده بود در اين روز تا غرب خزر پايين آمده است و زبانه ي آن تا جنوب زاگرس گسترش يافته است و کم فشار مستقر در نيمه غربي ايران با مرکز بسته ٩٩٦ هکتوپاسکال اندکي به سمت شمال حرکت کرده و جريان هاي جنوبي آن نيمه غربي و شمال غربي ايران را تحت تأثير قرار داده است .
/ / الف ب / / پ ت شکل ٨: نقشه هاي وزش رطوبتي برحسب گرم بر کيلوگرم در ثانيه در ترازهاي الف :١٠٠٠، ب :٨٥٠، پ :٧٠٠، ت :٥٠٠ هکتوپاسکال در روز ٢٩ تير ٩٤(منبع نگارندگان ) تحليل همديدي و ترموديناميکي ٣٠ تير ٩٤ نقشه ي فشار تراز دريا در روز پايان بارش نشان دهنده ي آن است که هسته ي کم فشار پاکستان -خليج فارس در همان موقعيت غرب خليج فارس با فشار مرکزي ٩٩٦ هکتوپاسکال اندکي به سمت غرب متمايل شده است همچنين پرفشار درياي سياه نيز شرق سو شده و مرکز آن درروي خزر واقع شده است و زبانه هاي اين پرفشار گسترش بيشتري پيدا کرده و بيشتر ايران را در بر گرفته است .
31- M, Jessen, (2005): Analysis of Heavy Rainfall Events in North Rhine–Westphalia With Radar and Rain Gauge Data, Atmospheric Research, 77:337–346.