چکیده:
در اینکه مجازات حبس درخصوص برخی جرائم مهم مفید و ضروری بوده و وجهه شرعی نیز دارد تردیدی نیست، اما معایب کثیر زندان و همچنین عدم تامین هدف اصلاحی از آن، دستاندرکاران نظام عدالت کیفری را بر آن داشته است تا استفاده از این مجازات را تا حد امکان محدود نمایند. این تحقیق بر آن بوده است تا نقش عوامل قضایی را که در کنار عوامل تقنینی و اجرایی موجب افزایش جمعیت کیفری زندانهاست بررسی و راهکارهایی ارائه کند. مجازاتگرایی و حبسگرایی آحاد جامعه، پیشینه خانوادگی و تربیتی قاضی، سوابق بزهدیدگی قاضی یا نزدیکان وی، فقدان آموزشهای جرمشناختی، نبود سازوکارهای اجرایی برخی جایگزینهای حبس و بیاعتقادی مقامات قضایی به موثربودن جایگزینهای حبس در کنار موارد دیگر از عوامل قضایی افزایش جمعیت کیفری زندانها در این مقاله مورد تحلیل قرار گرفتهاند. سیاست جنایی در مفهوم موسع آن در کشور ما در ابعاد تقنینی، اجرایی و قضایی اشکالات اساسی دارد. در بعد قضایی معیارهای تعیین کیفر به نحو مطلوب به قضات آموزش داده نشده و تبیین نگردیده است. ارائه آموزشهای جرمشناختی به قضات جهت تغییر نگرش آنان به مجرم و مجازات، ضرورتی انکارناپذیر دارد.
خلاصه ماشینی:
در بند چهارم مقاله به تحقیق در خصوص بعد دیگر عوامل قضایی مؤثر بر افزایش جمعیـت کیفری زندان ها یعنی سابقه مطالعاتی و کار قضایی، بیتجربه بودن قاضی، فقـدان آمـوزش هـای جرم شناختی و عدم بازدید از زندان و توجه به شرایط آن و بررسی نقـش اشـتباهات قضـایی در افزایش جمعیت کیفری زندان ها و همچنین به تحلیل آمـاری از نقـش عوامـل قضـایی افـزایش جمعیت کیفری زندان ها اقدام شده اسـت ؛ هـر انـدازه مقـام قضـایی در کـار یکنواخـت قضـایی مشغول انجام وظیفه باشد و مجازات حبس تعیین کند دچار روزمرگی مـیشـود؛ مضـافا فقـدان آموزش های جرم شناختی از معضلات مهم قوه قضائیه کشورمان به شمار میرود و لازم است در این خصوص آموزش های دقیق و مکفی و متناوب به قضات داده شود.
چنانچـه عمـل مجرمانـه ای ارتکـاب یابـد، بزهکـار به وسیله جزا و سزای رنج آوری که حداقل باید مساوی با رنج و عذابی باشد که بـه واسـطه وقـوع جرم ایجاد شده ، به مجازات میرسد؛ تا عدم تعادلی را که به وسیله جرم پدید آمده است جبـران کرده ، هم خود مجرم از ارتکاب مجدد عمل مشابه بازداشته شود و هم دیگرانی که ممکن اسـت درصدد ارتکاب این گونه اعمال باشند (نجفی ابرندآبادی و هاشم بیگی ، ١٣٧٧: ٢٩٢و٢٩١) با این حال مجازات گرایی آحاد جامعه در تصمیم قضات نیز مؤثر میافتد و قضات جهت تسکین افکـار عمومی و جلب رضایت آنان در مواردی دچار عوام گرایی کیفـری مـیشـوند و همسـو بـا افکـار عمومی نسبت به تعیین مجازات نوعا حبس اقدام میکنند و ایـن امـر یکـی از عوامـل افـزایش جمعیت کیفری زندان هاست .