چکیده:
پژوهش گری رقمی، حوز های از فعالیت ها در تعامل رایانه یا فناور ی های رقمی و موضوعات علوم اسلامی است. پژوهش گری رقمی را می توان به مثابه شیوه ای نوین از انجام تحقیقات دانست که دربردارنده پژوهش ، آموزش و نشر رایانه ای است. در این حوزه مطالعاتی، ابزارها و شیوه های رقمی به جای ابزارهای چاپی، برای مطالعه علوم اسلامی به کار گرفته می شود. استفاده از مدارک، شیو ه های پژوهش، نشر و نگهداری رقمی برای دستیابی به اهداف پژوهش و روابط میان محققان از طریق فضای مجازی و تلاش برای ایجاد رسانه رقمی اجتماعی، از مزایای پژوهش گری رقمی است. این مقاله، به بررسی چگونگی بهره مندی رشته های علوم اسلامی مانند: علوم قرآن، حدیث، فقه و اصول، کلام و سیره و تاریخ از ابزارهای رایانشی، مانند: ابرمتن، ابررسانه، مصورسازی دادگان، بازیابی اطلاعات، پردازش داده، آمار، متن کاوی و نقشه برداری رقمی، ابزارهای شبکه های اجتماعی و تعاملی، و نیز نشر رقمی برای انجام پژوهش ها و نیز تعامل میان متخصصان علوم اسلامی خواهد پرداخت.
خلاصه ماشینی:
این مقاله، به بررسی چگونگی بهرهمندی رشتههای علوم اسلامی مانند: علوم قرآن، حدیث، فقه و اصول، کلام و سیره و تاریخ از ابزارهای رایانشی، مانند: ابرمتن، ابررسانه، مصورسازی دادگان، بازیابی اطلاعات، پردازش داده، آمار، متنکاوی و نقشهبرداری رقمی، ابزارهای شبکههای اجتماعی و تعاملی، و نیز نشر رقمی برای انجام پژوهشها و نیز تعامل میان متخصصان علوم اسلامی خواهد پرداخت.
اما بخش اصلی محتواهای برخط، به گونه عمده برای پژوهشگری ارزشمند است؛ زیرا: روزنامهها از سراسر جهان، عمدتاً به صورت رایگان در اینترنت منتشر میشود، دسترسی به خبرهای فوری سریعتر و از دیدگاههای متنوعتر، به سرعت انجام میشود و نشریات علمی غالباً به شکل برخط، پیش از انتشار کاغذی در دسترس است، نسخه پیش از انتشار مقالات به شکل برخط در دسترس است، سازمانهای دولتی، مؤسسات پژوهشی، بنیادهای خصوصی و دیگر نهادها، معمولاً گزارشهای خود را تنها در اینترنت نشر میدهند.
علوم اسلامی و فضای رقمی پژوهشگری در این حوزه علوم اسلامی نیز با توجه به عرصه و گسترهای که برای علوم اسلامی تعریف شده است، مستلزم روشها و ابزار گوناگون بوده است.
بنابراین، در دوران رقمی، پژوهشگران علوم اسلامی، برای بهرهمندی از سودمندیهای ابزارهای رقمی، لازم است با شیوه پژوهشگری رقمی آشنا شوند و مهارتهای بهکارگیری این ابزارها را در پژوهش کسب کنند.
پشتیبانی ابزارهای رقمی در تولید محتوا، اشتراکگذاری آن میان جوامع علمی بسیار سادهتر و سریعتر از پیش و نیز نشر آن به سراسر جهان، سبب توجه ویژه محققان علوم اسلامی به این ابزار گشت.
مرکز نور با ایجاد نسخه رقمی از متون چاپی و افزودن قابلیتهای گوناگون پژوهشی به آن، افزون بر دسترسپذیر کردن محتوای متون، پژوهشگران را در انجام پژوهش نیز یاری میرساند.