چکیده:
مدینه فاضله ، آرمان شهر یا اتوپیا جامعه ای است کـه بـسیاری از متفکـران علـوم انـسانی و مصلحان اجتماعی در رویـای آن نظریـه پـردازی و قلـم فرسـایی کـردهانـد و آرمـانهـا و آرزوهای خود را در توصیف چنین ناکجاآبادی به تصویر کشیده اند. یکی از اندیـشمندانی که تحت تاثیر فلسفه یونـان خـصوصا افلاطـون بـه ایـن موضـوع پرداختـه اسـت ابونـصر محمدبن طرخان فارابی (٣٢٩ – ٢٥٩ هجری) معروف به معلم ثانی است . فارابی نیز ماننـد افلاطون به دنبال معرفی مشخصات و ویژگی های آرمانشهر مورد نظر خود بود؛ جامعـه ای که در آن عدالت و سعادت همگان تضمین شده است ، نظم و ترتیب در عالی تـرین سـطح خود در جریان است ، تعاون و همکاری بـین افـراد برقـرار اسـت و منـافع مـردم تـامین و مضرات از آنان دفع گردیده است . این دانشمند مسلمان در کتاب آراء اهل المدینـه فاضـله درحالی که در عصر او اروپا دوران قرون وسطی را می گذرانـد و کمتـر اندیـشه ای مجـال ظهور و بروز می یافت و در مقابل ، تمدن نیرومند اسلامی مرزهای علـم و دانـش را درمـی نوردید، سعی کرد اصول منطقی و عقلانی زندگی بشری را با مبانی مذهبی که بدان سخت معتقد بود درآمیزد و طرحی نو برای اداره جوامع بشری دراندازد. بنابراین فارابی در همـان قرون اولیه اسلامی به دنبال آرمان شهری است که اسلام نوید آن را داده و اصول آن را پایـه گذاری نموده است ولی حکام به ظاهر مسلمان از آن فاصله گرفته اند. به همین دلیل افکار او در مورد مدینه فاضله خصوصا حکومـت فـضلا و دانـشمندان بـر چنـین جامعـه ای بـه رویاگرایی تعبیر شده است .
خلاصه ماشینی:
"احمد زارعان (دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه آزاد تهران مرکز) تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام - بررسی اندیشه های اجتماعی حکیم ابونصرفارابی چکیده مدینه فاضله ، آرمان شهر یا اتوپیا جامعه ای است کـه بـسیاری از متفکـران علـوم انـسانی و مصلحان اجتماعی در رویـای آن نظریـه پـردازی و قلـم فرسـایی کـردهانـد و آرمـانهـا و آرزوهای خود را در توصیف چنین ناکجاآبادی به تصویر کشیده اند.
فارابی تنها راه رهایی بشر از تضاد و کشمکش ناشی از زنـدگی اجتمـاعی را برقـراری یک سازمان منظم اجتماعی می داند که همان مدینه فاضله است و چنین آرمانشهری است که مـی توانـد 3 خوشبختی انسان ها را در این جهان و رستگاری آنها در جهان دیگر را تضمین کند.
فارابی در کتاب آراء اهل المدینه فاضله افق دید خود را از مدینه فاضله هم بالاتر می بـرد و معتقد است آن جامعه ای که در آن افراد به منظور نیل به سعادت و نیکبختی با یکـدیگر تعـاون و همکاری دارند، جامعه فاضل و برتر و بالاخره آن امتی که شهرهایش در رسیدن بـه سـعادت تلاش می کنند، امت برتر نامیده می شود و به این ترتیب تمدن و آبادی بر اساس امـت و ملتـی 2 که در راه رسیدن به سعادت، تعاون و همکاری دارند بوجود می آید.
" یکی دیگر از ویژگی های منفی مدینه جماعیه از نظر فارابی ، وجود تـشتت و تنـوع بـسیار در سـلائق ، اهداف و گرایش های مردم است که به نوعی پلورالیسم مخرب اجتماعی که در آن توافق بـر سـر اهـداف مشترک وراههای مشترک به منظور دستیابی به این اهداف امکان پذیر نیست منجر می شود."
(
, 
, 
)
