خلاصه ماشینی:
ولی اين عامل نمی تواند دليلی جمع آوری آبهای سطحی و استفاده منظم از آنها ،احياء پوشش نباتی در آنها ،شستن خاك های شور میتواند كمبود آب را در صحرا جبران كند و تازه در كشاورزی تنها مسئله آب مطرح نيست بلكه آب ، خاك ، نور ،آفتاب ، حرارت از اركان اصلی مورد نياز كشاورزی هستند كه برعكس مناطق پرباران، خاك قوی و نور آفتاب فراوان و حرارت زياد در صحاری وجود دارد و تازه صحرا ها در عرض های متوسط قرار گرفته اند وبهترين محصولات كشاورزی از نظر كيفيّت در مناطق خشك و صحرائی در صورت تأمين آب مورد نياز به عمل می آيد .
كشت و توليد آنها به خصوص دو محصول اول در سراسر جهان اسلام و نقش مصرفی آن در ميان نفوس جهان اسلام می تواند دليلی بر موارد فوق باشد وجالب تر اينكه از آنها به عنوان منبع اقتصادی و توليد مهم ياد می شود و نويسندگان بعضی كتب اقتصادی و بعضی دولت مردان با آب و تاب كاذبانه و دروغين كه الهام از سياست های استعمار می گيرد ، طريقه̾ معمول ونقش های ذكر شده در فوق را تبديل به نقش های سازنده و مفيد و پردرآمد می كنند ، ـ در حاليكه همگان واقفند كه غرب پس از كشف قاره̾ آمريكا و به منظور تحكيم سيطره̾ سياسی خود اين مواد تخديری را با برنامه ها و هدف های مشخص در سراسر جهان پراكند و از طرفی ديگر سرمايه های اقتصادی يك جامعه به عنوان كارخانجات و تأسيسات توليدی ، و بهترين زمين های كشاورزی جهت اشغال كشت توتون و تنباكو و خشخاش ، و در آمد مصرف كنندگان جهت خريد محصولات آنها در نهايت دود شدن بهوا از بين می رود .