چکیده:
از جمله تحقیقات مؤثر در زمینۀ شأن نزول و فقه، بررسی تأثیر شأن نزول آیات قرآن در برداشتهای فقهی است. نگارنده در این مقاله به دنبال آن است که به بررسی تأثیر شأن نزول در برداشتهای فقهی در محدودۀ آیات ازدواج از دیدگاه فریقین بپردازد.
شأن نزول میتواند مصادیق احکام کلی در آیات را مشخص نماید. از جملۀ تأثیرات شأن نزول در برداشتهای فقهی عبارت است از: درک تناسب میان احکام موجود در آیات قرآن، تبیین علل، فلسفۀ احکام الهی، تبیین واژگان مبهم در آیه، محدود کردن معنای آیه به گروه یا زمانی خاص.
Nowadays، we observe many and different commentaries of the Holy Quran، each indicating its author's method، principles، rules and presumptions. Among them، Sheikh Muhammad Jawad Balaghi، Shia theologian- commentator and the author of Ala' Al-Rahman (Blessings of the All-Merciful) Commentary and Ayesha Bint Al-Shati، Sunny researcher- commentator and the author of Al-Tafsir Al-Bayani (Demonstrative Commentary) are contemporary commentators who have interpreted some chapters of the Holy Quran according to particular method and rules. Using an analytical-descriptive method، the present paper compares some of their rules and method of interpretation. One of the most important research findings indicates their common commitment to the interpretation of the Holy Quran by itself. There are، however، some differences in their method of interpretation in terms of using traditions، explaining Quranic words and expressions، using historical trends and their approach to scientific commentary. Despite their differences in the interpretive rules of recitation، attention to the order of descent of chapters and thematic interpretation، they have common or similar views about the authenticity and criterion of the Quran in literary sciences، the validity of generality of word and using the context of Quranic verses.
خلاصه ماشینی:
اگـر چنـين بـود کـه وقتـي آيـه اي دربارٔە گروهي نازل شود و بعد که آن گروه از دنيا بروند، آن آيه هم از ميـان بـرود، طبعـا قـرآن 14 تأثير شأن نزول در برداشت هاي فقهي- تفسيري از آيات ازدواج هم از ميان ميرود؛ در حالي که آيه به همـان گونـه کـه در خصـوص حاضـران جـاري و نافـذ است ، در مورد غايبان نيز جاري و نافذ اسـت .
(همـان ، ج ۲، ص ۳۰۳) در قـرآن آمـده اسـت : والـذين يتوفـون مـنکم و يـذرون أزواجـا، وصية لأزواجهم متاعا إلي الحول غير إخراج ، فإن خرجن فلا جناح عليکم في ما فعلن في أنفسهن من معروف و الله عزيز حکيم (بقره ، ۲۴۰)؛ و کساني از شما که در [آستانۀ] جـان سـپردن قـرار 16 تأثير شأن نزول در برداشت هاي فقهي- تفسيري از آيات ازدواج ميگيرند و همسراني بر جاي ميگذارند، [بايد] براي همسرانشان وصيت کننـد، تـا يـک سـال ، (آنها را با پرداختن هزينه زندگي) بدون بيرون راندن (از خانه ) بهره مند سازند و اگر بيرون روند، پس هيچ گناهي بر شما نيست ، نسبت به آنچه به طور پسنديده در بارٔە خودشان انجام ميدهنـد و خدا شکست ناپذيري فرزانه است .
خداي تعالي از باز پس دادن زناني که ايمانشان آزموده شود و معلوم گردد، تنها به شوق اسلام آمده انـد، منـع فرمـود و طبـق حکم خدا مقررشد، صداق اين زنان که ديگر نزد شوهر نيستند، مسـترد گـردد، بـه شـرط آنکـه 18 تأثير شأن نزول در برداشت هاي فقهي- تفسيري از آيات ازدواج مشرکان نيز صداق زناني را که باز داشته اند، مسترد دارند و رسول الله (ص ) در مدت صلح زنان را نگهداشته مردان را باز ميگردانيد".