چکیده:
در جهان مدرن نیازهای سرمایشی و گرمایشی ساختمانها به واسطه پیشرفتهای تکنولوژیکی مرتفع شد. رفته رفته روشهای بومی سازگار با طبیعت فراموش شدند و بناهایی وابسته به تکنولوژی، بدون توجه به انسان محوری و همساز با طبیعت خلق شدند. در این میان، معماری سهم بسزایی در مخاطره انداختن محیط زیست بازی کرد و آگاهی به همین مسئله معماری پایدار را در مجموعه مباحث توسعه پایدار حائز اهمیت کرد. با مطالعه و تعمق در معماری بومی مناطق کویری نظیر شهر یزد و نحوه تعامل انسان بومی با محیط درمییابیم که تفکر پایداری محور، رویکردی نوین و بیسابقه نیست. معماری این مناطق به گونهای شگفتانگیز با اصول پایداری همگراست. از اینرو پژوهش پیش رو به تبیین نقش فضاهای باز- بویژه حیاطهای مرکزی- در همسویی معماری بومی کویر با اصول پایداری میپردازد و خانههای حیاطمرکزی شهر یزد را به لحاظ پایداری مورد ارزشیابی قرار میدهد. در مسیر پژوهش ضمن اشاره به اصول معماری پایدار، خانه های حیاط مرکزی مورد نمونه به روش تطبیقی با اصول پایداری مورد مقایسه قرار گرفتهاند. نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از نقش محوری و اساسی فضاهای باز حیاطمرکزی در خلق معماری بومی پایدار شهر یزد است. یعنی ساختار حیاطمرکزی نه تنها خودش پایداری محور است بلکه بستر تحقق پایداری در معماری بومی به مدد این ساختار فراهم شده است؛ بنابراین نظر به آموزههای فراوان این عنصر کارآمد، بر لزوم بازخوانی فضاهای باز حیاطمرکزی در دستیابی به معماری پایدار تأکید میگردد. پژوهش با مطالعه کیفی صورت گرفته و ابزار گردآوری دادهها، مشاهدات عینی و مطالعه منابع مکتوب میباشد.