چکیده:
حقوق بشر، مجموعه ی حقوق موضوعه که آغاز آن را بتوان با اعلامیه ی جهانی حقوق بشر یا انقلاب کبیر فرانسه دانست، نمی‌باشد؛ بلکه صحیح‌تر آن است که قدمت آن را به درازای حیات بشر بدانیم. حقوق بشر دستاورد دین و تصمیم جمعی و انقلاب خاصی نیست؛ بلکه مطالعه ی نقش آنها در زمینه ی حقوق بشر، به منظور مطالعه ی ابزاری است که در جهت حمایت و به رسمیت شناختن و شناساندن آن ارائه می‌کنند. در این میان دین اسلام به دلیل برخورداری از یک نظام شاخص حقوقی، در حیطه ی بحث‌های مربوط به حقوق بشر، جایگاهی خاص، پیچیده و دقیق پیدا کرده است. به نظر می‌رسد که در دین اسلام دو نوع کرامت برای انسان بتوان یافت. یکی کرامتی جهان‌شمول که صفتی غیر مقید به دین است و دیگری کرامتی اکتسابی که مقید به عقیده ی انسان است. در این مقاله سعی بر بررسی جایگاه حقوق بشر و ابزار به رسمیت شناختن کرامت ذاتی انسان در دین اسلام و بررسی جایگاه کرامت اکتسابی و تمایزات آن با کرامت ذاتی هستیم.
خلاصه ماشینی:
» (سيد رضي، ١٣٧٩، ص ٩٤٠) اما اختلافي که در برخي احکام فقهي چون ديه و ارث بين زن و مرد يا مسلمان و غيرمسلمان به چشم ميآيد چگونه با آيات فوق قابل همخواني است ؟ به نظر ميرسد که پاسخ اصلي به اين سؤال چنين باشد که از آن رو که در مطالعۀ هر نظام حقوقي مجموعۀ حقوق و تکاليف بايد تؤاما مورد مطالعه قرار گيرد، مطالعۀ يکنواخت همۀ حقوق و همۀ تکاليف اقشار مختلف از منظر اسلام ميتواند به ما ثابت کند که اختلافات ظاهري فوق الذکر ريشۀ تبعيض آميز نداشته و برگرفته از حکمت هايي است که شايد در متن متون اسلامي بتوان آن را يافت .
» (شيخ صدوق ، ١٤١٣ق ، ص ١٣)، منع قاضي از تبعيض در کلام و سلام (شهيد اول ، ١٤١١ق ، ص ٧٩)، منع صدور حکم غيابي در حقوق الله (شهيد اول ، ١٤١٤ق ، ص ٩١)٨ و شرايط سخت و دقيق شهادت و قضاوت مانند لزوم احراز عدالت ٩ در شهود از منظر شيعه (محقق داماد، ١٣٧٧، ص ٧٣) و لزوم اجتهاد در قضاوت يا علم به احکام قضايي ١٠ (روحاني، ١٤١٤ق ،ص ٢٠)، دادرسي عادلانه و حق برخورداري از رسيدگي منصفانه در يک محکمۀ صالح را تضمين نموده است ؛ واهميت اين امر تا بدانجا پيش ميرود که از امام علي (ع ) خطاب به شريح قاضي نقل است که : «قدجلست ١ مادة هشتم : در برابر اعمالي که حقوق اساسي هر فرد را مورد تجاوز قرار دهد و آن حقوق به وسيلۀ قانون اساسي يا قانون ديگري براي او به رسميت شناخته شده باشد، حق رجوع موثر به محاکم ملي صالحه دارد.
(
, 
, 
)
