تصویر ادبی شخصیت‌های ایرانی و شخصیت‌پردازی آن‌ها در نمایشنامه «قمبیز» اثر احمد شوقی مقاله

یکی از شاخه‌های ادبیات تطبیقی بررسی تصویر ادبی(Imageologi) ملّت و سرزمینی در ادبیات ملّتی دیگر است. احمد شوقی، ادیب معاصر، نمایشنامه‌ای منظوم به نام «قمبیز»(کمبوجیه) پادشاه ایرانی سروده و در آن تصویری از ایرانیان را خلق کرده است که پرداختن بدان از منظر ادبیات تطبیقی اهمیت بسزائی دارد و خواننده می‌تواند تصوّر دیگران را از تاریخ و فرهنگ باستانی کشورمان درک کند. گرچه هدف اصلی این پژوهش نشان دادن تصویر ایرانیان در این نمایشنامه است؛ اما در این راستا به جنبه فنی شخصیت و شخصیت‌پردازی در جهت نشان‌دادن تصویری از شخصیت‌های ایرانی نیز اشاره شده است.

تصویر ادبی شخصیت‌های ایرانی و شخصیت‌پردازی آن‌ها در نمایشنامه «قمبیز» اثر احمد شوقی تاریخ دریافت: 9/9/95 محمود حیدریعضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران(دانشیار). احمد شوقی، ادیب معاصر، نمایشنامه‌ای منظوم به نام «قمبیز»(کمبوجیه) پادشاه ایرانی سروده و در آن تصویری از ایرانیان را خلق کرده است که پرداختن بدان از منظر ادبیات تطبیقی اهمیت بسزائی دارد و خواننده می‌تواند تصور دیگران را از تاریخ و فرهنگ باستانی کشورمان درک کند. گرچه هدف اصلی این پژوهش نشان دادن تصویر ایرانیان در این نمایشنامه است؛ اما در این راستا به جنبه فنی شخصیت و شخصیت‌پردازی در جهت نشان‌دادن تصویری از شخصیت‌های ایرانی نیز اشاره شده است. مسأله اصلی پژوهش پیش رو با توجه به این مقدمات، شناخت تصویری است که احمد شوقی شاعر و نویسنده توانای مصری از تاریخ سرزمین ایران در نمایشنامه منظوم «قمبیز» نشان می‌دهد و اینکه شاعر با توجه به اتفاقات تاریخی نظیر حمله ایران به مصر و به خون کشیدن آن سرزمین، چگونه عناصر و شخصیت‌های ایرانی بکاررفته در نمایشنامه را برای خواننده به تصویر می‌کشد. علاوه بر آثار مربوط به این نمایشنامه، آثار دیگری نیز درباره شعر احمد شوقی در حوزه ادبیات تطبیقی به رشته تحریر در آمده است که از جمله آن‌ها مقاله‌ای با عنوان «بررسی تطبیقی اندیشه‌های علامه اقبال لاهوری و امیر الشعرا شوقی» از مهدی ممتحن و محبوبه بهمنی(1391) است که در آن به اندیشه‌های ملی و میهنی دو شاعر، اندیشه‌های دینی آن‌ها به عنوان عاملی برای پیروزی انقلاب و نیز مدائح نبوی(ص) دو شاعر پرداخته شده است(ممتحن و بهمنی، 1391: 29) و علی صابری و الهه رزاقی(1391) در مقاله‌ای به «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های سیاسی بهار و شوقی» پرداخته‌اند.