چکیده:
امیرمومنان علی علیه السلام در ادامه خطبه خود، که به معرفی ویژگی های پرهیزگاران و شیعیان واقعی اختصاص یافته، برنامه شبانه و روزانه آن مردان صالح و شایسته را یادآور می شوند. ایشان درباره برنامه شبانه آنها می فرمایند: «اما شب به پا می ایستند و قطعاتی از قرآن را به آرامی و با اندیشه و قرائت نیکو می خوانند. خویشتن را با مثل ها و اندرزهای قرآن پند می دهند و دردشان را بدان درمان می سازند. بخشی از شبشان این گونه گذرد و زمانی نیز پیشانی و کف دست و زانوان و پشت پایشان را بر زمین فرش می سازند (به حال سجده بر خاک می افتند). اشکشان بر گونه ها روان می شود و بدین سان جبار عظیم را می ستایند و برای آزادی از دوزخ به پیشگاه خدای بزرگ پناه می برند و ناله سر می دهند. شب آنها چنین می گذرد».
خلاصه ماشینی:
"انس شیعیان واقعی با قرآن امیرمؤمنان علی علیه السلام می فرمایند: شیعیان واقعی و خالص برپا می ایستند و گام های خود را جفت می کنند و به آرامی و با تأنی قرآن می خوانند (از برخی روایات برداشت می شود که بهترین شیوه قرائت قرآن آن است که انسان در خلوت رو به قبله بایستد و قرآن را روی دو دست بگیرد و با ترتیل و شمرده و آرام آن را بخواند).
خداوند این عالم را آفریده و به انسان حیات و نعمت هایی را ارزانی داشته و فرصت هایی را برای او قرار داده تا از همه آنها استفاده کند و با بهره برداری از آنچه دارد به کمال و تعالی دست یابد و هیچ گاه از خداوند غافل نشود؛ چنان که امام حسین علیه السلام در دعای خود در روز عرفه می فرمایند: «إلهی علمت باختلاف الآثار وتنقلات الأطوار أن مرادک منی أن تتعرف إلی فی کل شی ء حتی لا أجهلک فی شی ء» (قمی، 1370، دعای امام حسین در روز عرفه)؛ خدایا، از تنوع و ازپی هم آمدن آثار و پدیده ها و گوناگونی و دگرگونی در احوال جهان دانستم که غرض تو از آفرینش من این است که خود را در هر چیزی به من بشناسانی و من در هیچ یک از امور عالم از تو غافل نباشم.
اهمیت عبادت خدا و تدبر در قرآن از آنچه امیرمؤمنان علیه السلام درباره برنامه شبانه شیعیان واقعی و حالت آنها هنگام تلاوت قرآن فرموده اند درمی یابیم که شایسته است ما نیز قرآن را با تفکر و تدبر بخوانیم؛ آن سان که وقتی آیات رحمت الهی را می خوانیم، رحمت خداوند و نعمت های بهشتی را فراروی خود بیابیم و احساس کنیم که به تماشای آنها نشسته ایم و وقتی آیات عذاب را می خوانیم، صدای همهمه آتش جهنم و شیون دوزخیان را در گوش خود احساس کنیم."