چکیده:
تلقی دوست داشتن بدون اینکه عملی به همراه داشته باشد، یک رویکرد شایع و سطحی است که جریان انحرافی یک مکتب را به همراه دارد. حدیث جابر از جمله احادیث معتبر شیعه است که در آن، امام باقر علیه السلامسیمای شیعیان واقعی و مدعیان آن را معرفی کرده اند. این حدیث پیوند ناگسستنی «مرید و مراد» و «محب و محبوب» را به خوبی ترسیم می کند و با رویکرد عمل گرایی، از محبت تنها عبور کرده و محبت بدون عمل را تصور انحرافی دانسته و پیامدهای آن را شقاوت و بدبختی معرفی نموده است. امام باقر علیه السلام با بیان 17 شاخصه اعتقادی، اخلاقی و تربیتی، مسلمان و شیعه واقعی را معرفی می کنند. ایشان از پیروان خود می خواهند این اوصاف را در نفس و رفتار خود به کار گیرند. «تقوای الهی» و «اطاعت از خدا» دو شاخصه مهم و اصلی است که مدیریت اعتقادی و عملی شیعه واقعی را رقم می زند. کاربرد این صفات در کنار دیگر صفات 15گانه، سعادت فرد و اجتماع را به همراه دارد. این حدیث، تصور غلط و ناشیانه دوستان جاهل و دشمنان نادان و برخلاف تصور عامیانه برخی مردم، دوستی اهل بیت علیهم السلام را به تنهایی کافی نمی داند، بلکه متابعت از اوصاف مطرح شده، لازم و واجب دانسته شده است. مقاله حاضر با تمرکز بر داده های روایی، این حدیث را توصیف و تحلیل کرده است.
خلاصه ماشینی:
"طبق روایات مشهور و معتبر، پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله، اهل بیت، امامان معصوم علیهم السلام و اولی الامر را با نام و کنیه، دوازده تن معرفی نموده اند که یکی از مصادیق آنان امام محمدباقر علیه السلام است؛ چنان که نقل شده است: جابربن عبدالله انصاری از پیامبر سؤال کرد: اولی الامر چه کسانی اند که خداوند اطاعت آنها را به اطاعت شما قرین ساخته است؟ پیامبر صلی الله علیه و آله اولی الامر را خلفا و ائمه معصوم پس از خود معرفی و اسامی آنها را به شرح ذیل بیان کردند: «أولهم علی بن أبی طالب، ثم الحسن و الحسین، ثم علی بن الحسین، ثم محمدبن علی المعروف فی التوراة بالباقر، وستدرکه یا جابر، فإذا لقیته فأقرئه منی السلام، ثم الصادق جعفربن محمد، ثم موسی بن جعفر، ثم علی بن موسی، ثم محمدبن علی، ثم علی بن محمد، ثم الحسن بن علی، ثم سمیی و کنیی حجة الله فی أرضه و بقیته فی عباده، ابن الحسن بن علی...
طبق شواهد قرآنی و روایی، می توان گفت: علاوه بر محبت اهل بیت و اولی الامر، باید از آنان اطاعت کنیم تا گفته شود: مسلمان و شیعه واقعی هستیم؛ زیرا آنان از سوی خداوند به کمال و سعادت دنیا و آخرت علم دارند، و محبت تنها نمی تواند مدعی محبت را از پیرو حقیقی و شیعه واقعی متمایز کند تا از این طریق، راه نجات و رستگاری را برای خود ترسیم نماییم."